Begin dit jaar ging het van start: het eerste Suikerhuis van Je Leefstijl Als Medicijn en GezondHelmond. Ambassadeur Saïda Tilburgs-Benfatimi vertelt over het unieke project ter bestrijding van diabetes type 2. “Je ziet de deelnemers geleidelijk meer zelfvertrouwen ontwikkelen en meer initiatieven nemen.”
Buurthuis ’t Huukske ligt middenin de Leonardusbuurt, een volkswijk in de binnenstad van Helmond. Eens in de week vindt een groep van twintig Marokkaanse vrouwen zijn weg naar het buurthuis om aan een bijzonder project mee te doen: het allereerste Suikerhuis, een supportgroep voor diabetes type 2-patiënten. De vrouwen helpen elkaar om beter met de ziekte om te kunnen gaan – en met succes.
Volgens het Gezond en Actief Leven Akkoord van de Nederlandse zorg moet de preventie op lokaal niveau worden aangepakt. Met het Suikerhuis wordt daarop ingespeeld. Met steun van welzijnsorganisatie LEVgroep werd Saïda Tilburgs-Benfatimi begin 2023 aangesteld als ambassadeur van het Suikerhuis in Helmond. Daarmee kreeg het intitiatief uit de koker van Je Leefstijl Als Medicijn en GezondHelmond zijn eerste vertaling in de praktijk.
Sociale problemen
De Leonardusbuurt is een van de wijken Nederland met relatief grote sociale problemen. De bevolking is gemiddeld laaggeschoold en heeft vaker een niet-westerse achtergrond. Diabetes type 2 komt veel voor en de bewoners hebben een aanmerkelijk kortere levensverwachting dan het landelijk gemiddelde.
Met zijn online supportgroepen helpt Je Leefstijl Als Medicijn diabetespatiënten. De patiënten steunen en adviseren elkaar in de omgang met hun ziekte. Veel deelnemers van de Facebookgroep Diabetes 2 Doorbreken met Je Leefstijl Als Medicijn zijn erin geslaagd hun medicijngebruik terug te dringen.
Hoe kan het principe van de supportgroep worden vertaald naar de fysieke omgeving van buurten en wijken, zodat buurtbewoners laagdrempelige toegang hebben? Vanuit die vraag is het Suikerhuis ontwikkeld als coproductie van Je Leefstijl Als Medicijn en Younes Bouadi, en met steun van ZonMw (Voor Elkaar! Leren van elkaar) en Agis Innovatiefonds. In het project wordt ook samengewerkt met 2diabeat, het landelijke netwerk voor diabetesbestrijding.
De eerste groep onder leiding van Saïda Tilburgs richt zich op Marokkaanse vrouwen. Een tweede groep, ook gericht op Marokkaanse vrouwen, is inmiddels in Helmond van start gegaan met hulp van de gezondheidsambassadeurs Healthy Sisters. Een aanvullende groep onder leiding van Achiekoela Sadhoe richt zich op moskeebezoekers in Den Haag.
Wat zijn de ervaringen van het Suikerhuis tot nu toe? Wat zijn de resultaten? Saïda Tilburgs vertelt erover.
Hoe is de groep van start gegaan? Hoe zijn de deelnemers geworven?
Saïda: “We hebben diabetespatiënten die mee wilden doen gezocht in het netwerk van LEVgroep, van de moskee en in mijn eigen netwerk. Daarbij hebben we gemerkt dat de vrouwen die geïnteresseerd waren het fijn vonden dat we de groep tot vrouwen zouden beperken. Dat is geen wetmatigheid, andere groepen hebben misschien een voorkeur voor een gemengde groep van mannen en vrouwen. De deelnemers kunnen de groep naar eigen wens samenstellen. Nadat we voldoende deelnemers bij elkaar hadden zijn we begonnen met de bijeenkomsten.”
Hoe zien de bijeenkomsten eruit?
“Ik begin altijd met een vragenrondje. Er leven veel onduidelijkheden over de omgang met diabetes. Bij de patiënten is er vaak weinig kennis aanwezig van hun aandoening, heb ik gemerkt. Als ze de diagnose diabetes type 2 krijgen, krijgen ze medicijnen voorgeschreven. De dokter heeft niet altijd voldoende tijd om al hun vragen te beantwoorden, en soms willen de patiënten hun artsen niet met hun vragen lastigvallen. In de vertrouwde omgeving van de groep kunnen ze elke vraag stellen die ze willen. De deelnemers delen hun ervaringen, bijvoorbeeld over voeding of hoe je met een glucosemonitor kunt omgaan.”
Welke medische ondersteuning heeft de groep?
“Mijn rol is die van ervaringsdeskundige. Bij ingewikkelde vragen kan ik terugvallen op medische ondersteuning. Regelmatig nodigen we een arts, apotheker of POH bij een groepssesie uit. Een arts of POH loopt ook regelmatig mee met onze wandelingen. We doen wandelingen in het kader van de Diabetes Challenge van de Bas van de Goor Foundation, maar los daarvan wandelt de groep ook zelf met elkaar. Omdat we dat gezellig en prettig vinden.”
Welke activiteiten ondernemen jullie nog meer?
“Ik organiseer kookworkshops. De deelnemers zijn vaak gewend aan een traditioneel dieet met veel brood, wat hun bloedsuikerspiegel opjaagt. In de workshop reik ik alternatieven aan. Soms komt een vrijwilliger langs om met de hele groep te dansen. Dat geeft veel hilariteit. Het is een geweldige manier om stress te bestrijden.”
Wat zijn de resultaten tot nu toe?
“Waar ik vooral blij om ben is het enthousiasme van de groep. Het is een vrijwillige activiteit maar de deelnemers laten hun dagelijkse taken achter zich en komen trouw naar de bijeenkomsten. Wat ik vaak terughoor is dat ze zich fitter voelen. Een van de deelnemers is inmiddels medicatievrij. Enkele andere deelnemers zijn meer dan 5 kilo afgevallen. Onlangs meldde een deelnemer trots dat haar bloedglucose voor het eerst in lange tijd 5,3 mmol/l was. Daar was ze heel blij mee. Ze vond het ook leuk om te zien hoe verbaasd haar arts was.”
Wat vond je lastig?
“De groep komt niet alleen met medische vragen. Er spelen ook sociale en privéproblemen die vaak invloed op de gezondheid hebben. Met mijn achtergrond in het sociaal werk kan ik mensen soms helpen, maar ik kan niet de rol van psycholoog op me nemen. Het is soms lastig daarin het juiste midden te vinden. Gelukkig kunnen de groepsleden elkaar vaak helpen. Het zijn slimme en verstandige mensen.”
“Een praktisch probleem is daarnaast het vinden van goed ondersteunend materiaal. Voor de deelnemers aan de groep is het bijvoorbeeld fijn als de informatie over diabetes in het Arabisch is geschreven. We zijn blij dat Pharos zijn handboek ‘Ik heb diabetes, wat kan ik doen?’ in het Arabisch beschikbaar heeft.”
Heb je nog tips?
“Het is belangrijk om geduldig te zijn. Het onderling vertrouwen in de groep moet groeien. De deelnemers moeten ook het zelfvertrouwen ontwikkelen dat ze echt fitter kunnen worden door bijvoorbeeld meer te bewegen. Langzaam merk je dat ze actiever worden en meer initiatieven gaan nemen. Dan zie je dat ze ook anderen gaan helpen. Belangrijk is ook dat de sfeer goed is. De deelnemers moeten het leuk vinden om te komen. Dan komt de onderlinge steun vanzelf op gang.”
Hoe zie je de toekomst van het Suikerhuis?
“Met de huidige groepen gaan we verder, daarnaast is het belangrijk dat er verschillende groepen bijkomen, ook gericht op andere doelgroepen. Zo kunnen we steeds beter leren wat werkt en wat niet werkt. Langzaam zal duidelijk worden welke rol het Suikerhuis kan spelen als een laagdrempelige manier om diabetespatiënten te ondersteunen. Waarmee patiënten worden bereikt die tot nu toe grotendeels buiten beeld blijven. Daarin zit de grootste winst van het project.”
Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door:
(07420132210043)
2diabeat dialoog – Maarten Ploeg en Saïda – beluister de podcast
2diabeat dialogen is een podcastserie waarin Maarten Ploeg, programmadirecteur van 2diabeat, in gesprek gaat met lokale leiders in gezondheid. In de jongste aflevering komen Saïda Tilburgs-Benfatimi en het Suikerhuis aan bod. Saïda vertelt over haar aanpak. In de groepen worden niet alleen medische zaken maar ook sociale en privé aangelegenheden gedeeld. Daarin zit mede de kracht, met vertrouwen als sleutelwoord. Tijdens het gesprek zoomt Maarten met Saïda verder in op het succes van de bottom-up aanpak.
Meer lezen
Sociaal werk kan spil worden in zorgpreventie
Interview Maarten Ploeg, programmadirecteur 2diabeat
Hoe Achiekoela zijn omgeving inspireert bij het omkeren van diabetes
