Niet Aangeboren Hersenletsel en leefstijl

Niet-aangeboren hersenletsel (NAH), of een beschadiging van de hersenen die na de geboorte is ontstaan, kan verschillende oorzaken hebben. Jaarlijks worden ongeveer 140.000 Nederlanders erdoor getroffen, waarvan 10.000 het niet overleven. In totaal ervaren 650.000 mensen (of 3,5 procent van de Nederlandse bevolking) beperkingen als gevolg van hersenletsel. Bijna 20.000 kinderen en jongeren lopen elk jaar hersenletsel op.

Veel voorkomende klachten bij niet-aangeboren hersenletsel zijn:

  • chronische vermoeidheid
  • tintelingen, dood gevoel huid, benen, armen
  • misselijkheid
  • angstgevoelens voor overlijden / vertrouwen in je lichaam
  • concentratie verlies/ ‘mist’ in je hoofd
  • overprikkeling voor geluid en/of licht

Het verhaal van Gerryo Voermans bij TROS Radar
over het effect van voeding op NAH

Chronische vermoeidheid

Een energieafname van 40% is geen ongebruikelijk percentage bij niet-aangeboren hersenletsel. Dit wil zeggen dat je de dag start met 60% in plaats van de “normale” 100% van vroeger. Door de ontstane schade moeten je hersenen veel meer moeite moeten doen om de activiteiten uit te voeren op het niveau wat vroeger voor jou normaal was. Het lukt uiteindelijk wel maar het vergt veel meer energie van je hersenen. Vaak merk je daar op het moment zelf niet zoveel van. Ongemerkt verbruik je dus veel meer energie voor dezelfde activiteit dan dat je gewend was en voor je het weet is je energievoorraad leeg. Dit kan ertoe leiden dat je in vicieuze cirkel belandt. Door overprikkeling raak je vermoeidheid neemt je concentratie af, voel jij je sneller misselijk of geïrriteerdheid, wat dan weer leidt tot verergering van je vermoeidheid.

Meer controle, minder klachten

Om grip te krijgen op deze klachten is het belangrijk dat:

  • je weet welke onzichtbare beperkingen je ervaart,
  • je onder woorden kan brengen wat deze beperking voor jou betekent in je dagelijkse leven,
  • je weet waar je en wanneer je deze beperking ervaart en;
  • je weet wat je nodig hebt om met deze beperking te kunnen omgaan.

Door verbanden te leggen tussen jouw gedrag, de gebeurtenissen en activiteiten die je onderneemt en de uitwerking daarvan kan je een keuze maken in wat je wel en niet doet op een dag. Dus invloed uitoefenen. Keuzes maken helpt om weer regie te krijgen over je leven. Uiteindelijk kan je daardoor meer dingen doen en leidt het tot een verbetering van je kwaliteit van leven. Met andere woorden door inzicht te krijgen in de relatie tussen je gedrag en hoe je je voelt, krijg je keuzemogelijkheden over hoe jij het beste je dag kan indelen. Om begrip en steun te ontvangen van je omgeving helpt het wanneer je inzicht hebt in je grenzen en wensen, zodat je beter aan kan geven wat je nodig hebt. 

Veerkracht

Mentale ondersteuning kan belangrijk zijn;  

  • om te verwerken en om te gaan met het trauma van wat je is overkomen, de gevolgen voor jou en je omgeving.  
  • Voor angsten over progressie of herhaling.  
  • voor het versterken van je veerkracht want  je bent niet je klacht, je bent veel meer dan dat. Je veerkracht versterken kan door te focussen op groei en ontwikkeling van je krachten en talenten in plaats van een focus op wat niet meer lukt.  

Niet Aangeboren Hersenletsel – leefstijlgroep

Heb je vragen over Niet Aangeboren Hersenletsel en leefstijl dan ben je welkom in onze community op Facebook. Voor inspiratie, motivatie, steun, kennis en gewoon leuke nieuwe mensen leren kennen. Sommige nieuw maar ook ervaringsdeskundigen.

Word lid

6 stappen om inzicht te krijgen in je klachten

Stap 1: Maak een maandoverzicht met je activiteiten.

Door al je activiteiten en het effect ervan in een tabel te zetten maak je inzichtelijk welke activiteiten energiekosten en welke activiteiten energie geven.

Download het overzicht

Wat levert dit maandoverzicht je op?

  1. De mogelijkheid om je dagindeling zo in te delen dat jij de minste NAH klachten hebt. Door bewuste keuzes te maken in welke activiteit je wel en welke je het beste niet op een dag kan uitvoeren.

    Bijvoorbeeld: als je op het werk veel schermwerk en videobellen hebt gedaan en je bent misselijk thuisgekomen. Dan is het niet handig om ‘s avonds met vrienden in een kroeg af te spreken. Of wanneer je in de ochtend minder last hebt van overprikkeling omdat het dan rustiger is in de supermarkt dan kan je kiezen om voortaan ‘s ochtends boodschappen te doen. Bewust inplannen van je activiteiten levert minder overprikkeling op.
  2. Je krijgt inzicht in welke verschillende omstandigheden (geluid, warmte, etc) bij jou de klachten verergeren.

    Je kan bijvoorbeeld een trend ontdekken bij het ervaren van warmte. Als het warm is in een ruimte, ervaren veel mensen een verergering van de klachten. Door vooraf na te denken over de ruimte of locatie waar je zal verblijven, doe je laagjes kleding of luchtige kleding aan. En loop je even naar buiten om “af te koelen”.
  3. Een mogelijkheid om een weekplanning te maken van al je activiteiten.

    Door een activiteitenplan te hebben verminder je de kans op overprikkeling en verklein je het risico op een toename van vermoeidheid, vermindering van concentratie, misselijkheid en het hebben van een kort lontje naar je omgeving.

Let erop dat je dagen zonder activiteiten inplant. Dit geeft ruimte als er onverwachte activiteiten bij komen.

Soms wil je een activiteit graag uitvoeren terwijl je weet dat dit je klachten verergert. Het is dan belangrijk om daar een welbewuste keuze in te maken. Wanneer je kiest om de activiteit uit te voeren bedenk dan waar je rekening mee kan houden bijvoorbeeld; hoelang je kan gaan. Daarnaast kan je er ook bewust rekening mee houden om de dagen ervoor of erna rustig aan te doen.

Stap 2: Wat kan je doen als je in een drukke omgeving verblijft?

Werkomgeving

  • Maak afspraken om afwisselend op kantoor of thuis te werken.
  • Zorg op kantoor dat je op een rustige werkplek gaat zitten.
  • Koop een koptelefoon met noise cancellation.

Privé omgeving

  • Ga in een restaurant op een rustige plek zitten, niet bij de ingang en niet naast de muziekinstallatie.
  • Is de omgeving warm? Kleed je hierop. Trek laagjes aan en sta jezelf toe om soms even naar buiten te lopen om af te koelen. Het verlagen van een hoge lichaamstemperatuur kost extra energie en leidt vaak tot verergering van onder andere concentratie en misselijkheid.

Stap 3: Ga naar buiten

Tijd doorbrengen in de natuur, ontprikkelt je brein.
Zorg dat je regelmatig buiten bent. Dat kan ook in een parkje of andere plek waar het rustig is. Daarbij zorgt wandelen in de natuur ervoor dat je lichaam het gelukshormoon (endorfine) en het plezierhormoon (serotonine) aanmaakt. De aanmaak van dit hormoon wordt gestimuleerd door zonlicht.

Stap 4: Mediteren, ademhalingsoefeningen

Ademhalingsoefeningen

Maak het jezelf niet te moeilijk. Begin met oefenen gedurende een paar minuten.
Bijvoorbeeld. Ga zitten op een stoel, leg je handen rond je navel en adem drie tellen in en drie tellen uit. Als extra kan je proberen om de pauze tussen de drie tellen in en drie tellen uit steeds wat langer te laten duren. Bouw zo de ademhaling uit net zoals als jijzelf prettig vindt.

Mediteren

Ga zitten op een stoel of liggen (let op liggen bevordert dat je in slaap valt wat niet de bedoeling is). Ga eerst langs je lichaam door elk ledemaat in je gedachte te nemen en te voelen hoe die aanvoelt. Bijvoorbeeld je linkerbeen. Hoe voelt die aan. Ligt die hoog op de vloer of laag, is die breed of lang. Voelt deze warm of koud. Voel je ergens spanning of misschien doet er iets pijn. Zo ga je alles langs.

Daarna doe je een ademhalingsoefening van hierboven.

Als afronding ga je nog een keer langs alle ledematen en stelt vast hoe bijvoorbeeld het linkerbeen nu voelt. Is het warm? Dik, dun. Etc.

En als laatste stel je jezelf de vraag. Hoe voelde ik me voor de meditatie en hoe voel ik mij nu? Zonder oordeel, zonder goed of fout.
Note: en weet de ene dag gaat het beter dan de andere dag.

Stap 5: Gezonde voeding

Goede voeding is essentieel voor je lichaam maar ook voor je geest. Het is bewezen dat goede voeding positieve gedachten en gevoelens stimuleert.  

Je dagelijkse activiteiten kosten je meer energie dan voorheen, voedzame energierijke voeding is dan ook essentieel. Vermijd bewerkte producten want dat levert minder energie aan je lichaam.  

Daarnaast kunnen omega 3, vis- lijnzaadolie en magnesium een waardevolle aanvulling zijn. Hierbij kan een orthomoleculaire therapeut een persoonlijk advies maken. 

Stap 6: Beweging

een stukje wandelen is ook bewegen….

Door bewegen komen positieve stofjes vrij, zogenoemde endorfine. Dit hormoon wordt ook wel gelukshormoon genoemd en is tevens een natuurlijke pijnstiller. Endorfinen hebben een opiaatachtig karakter dat ons een universeel gevoel van geluk, liefde en vrede geven. Van sporten word je dus blij en krijg je een tevreden lekker gevoel.  

Lees meer over NAH