Koolhydraatarm dieet helpt bij migraine

Veel migrainepatiënten hebben baat bij een koolhydraatarm dieet om hun klachten te verlichten. Naar het effect van dit soort diëten is nog relatief weinig onderzoek gedaan. In een Italiaanse studie naar twee voedingspatronen – ketogeen en laagglycemisch – bleken beide effectief.

Door Marina Boeser

Migraine is wereldwijd de meest voorkomende hersenaandoening. Ze komt voornamelijk voor bij mensen in hun meest productieve jaren, van 30 tot 55 jaar. Migraine kan leiden tot ernstige invaliditeit en een slechte kwaliteit van leven. Wereldwijd staat het op de tweede plaats als reden voor invaliditeit.

Het is hard nodig de migrainelast te verminderen door naast de klinische behandeling ook een meer praktische benadering toe te passen. Hoewel de nieuwe behandelmethode (CGRP-remmers) vaak zeer effectief is, is dat niet bij alle patiënten het geval. Bij de patiënten waarbij de medicijnen minder goed werken is vaak sprake van overgewicht. Naast de medicinale behandeling neemt het aantal niet-medicinale preventieve therapieën toe, met vaak positieve resultaten.

Ketogeen dieet

Onder de niet-medicinale therapieën valt ook voeding. Zo is er steeds meer bewijs dat het ketogeen dieet goede therapeutische resultaten geeft bij verschillende neurologische aandoeningen. Hoewel naar de relatie van het dieet met migraine nog relatief weinig onderzoek is gedaan, is al wel duidelijk dat het effectief is, al is nog niet helemaal duidelijk waarom. Het lijkt erop dat door de aanwezigheid van ketonen de neuro-ontsteking en prikkelbaarheid afnemen, en het hersenmetabolisme verbetert. Verschillende studies tonen aan dat het ketogeen dieet effectief is bij medicijnafhankelijke hoofdpijn (MAH) en clusterhoofdpijn.

Het klassieke ketodieet is gebaseerd op een drastische beperking van koolhydraten samen met een relatieve verhoging van vetten en regelmatige inname van eiwitten. Door de verminderde inname van koolhydraten (glucose) wordt vet verbrand als energie voor het lichaam. De vetzuren worden in de lever omgezet naar ketonen. De ketonen verspreiden zich in de hersenen, het hart en het spierweefsel, en vormen daarmee een belangrijke vorm van energie.

Laagglycemische-index-dieet

Naar het laagglycemische-index-dieet (LGID) is in verband met migraine nog minder onderzoek gedaan dan naar het ketogeen dieet. Het LGID kenmerkt zich door hoge inname van vetten (60 procent van de voeding), een lage inname van koolhydraten (40 tot 60 gram) met een glycemische index van onder de 50, en een inname van eiwitten van 30 procent. Bij het dieet wordt rekening gehouden met de glycemische index van voeding, met andere woorden hoe snel de koolhydraten in een bepaald voedingsmiddel invloed hebben op de bloedsuikerspiegel.

Ook het LGID zorgt ervoor dat ketonen worden verbrand, hoewel in mindere mate dan het ketogeen dieet. Het voorkomt grote schommelingen in de bloedsuikerspiegel. Het LGID heeft al bewezen effectief te zijn bij epilepsiepatiënten. Het wordt soms aangeraden aan mensen met migraine die het ketodieet niet verdragen.

Italiaanse studie

De Italiaanse studie onderzocht de data van 87 migrainepatiënten die drie maanden lang behandeld werden met het ketogeen dieet of het LGID. De groepen waren onderverdeeld in hoog-episodisch (8-14 dagen migraine per maand) en chronisch (15 of meer dagen per maand). De patiënten werden doorgestuurd door een hoofdpijnarts, de patiënten waren zelf geïnteresseerd in het verminderen van hun gewicht, vetmassa en invaliditeit door migraine, maar wilden liever niet nieuwe medicinale therapieën uitproberen. De deelnemers met een BMI tussen 25 en 29,9 kregen het LGID en de deelnemers met een BMI tussen 18,5 en 24,9 kregen het ketodieet.

Zeventien deelnemers stopten voortijdig met de studie, onder meer vanwege het niet verdragen van de lage koolhydrateninname, de hoeveelheid tijd die het kostte om eten klaar te maken en de onmogelijkheid de maaltijden aan het werk aan te passen. Zestig deelnemers hielden wel vol.

Een diëtist adviseerde iedereen persoonlijk over zijn of haar dieet. De mensen die het LGID volgden gebruikten 30 gram koolhydraten per dag. De inname van vetten was gelijk aan die van koolhydraten en eiwitten. Het totaal aan calorieën was 1300-1500 per dag. De deelnemers die het ketodieet volgden hadden een inname van vetten die dubbel zo groot was als van koolhydraten en eiwitten samen. Het totaal aan calorieën was 1600-2300 per dag.

Resultaten

Het doel van de studie was na te gaan of de diëten effectief waren bij migraine en invloed hadden op het overgewicht. Beide diëten gaven gunstige resultaten. De beide groepen toonden een sterke afname in migrainedagen en migraine-intensiteit. Ook de MIDAS– en HIT-6-scores toonden een sterke verbetering. Chronische en (hoog-)episodische migrainepatiënten in beide groepen ervoeren sterke verbeteringen. Na drie maanden waren bij de LGID- én ketogeengroepen de BMI, het gewicht en de vetmassa sterk afgenomen.

Een deel van de proefpersonen had last van constipatie, diarree, buikpijn en misselijkheid na het aanpassen van het voedingspatroon. De symptomen waren mild en kwamen alleen in de eerste maand voor.

Al met al zijn de resultaten van de studie zeer positief te noemen. Op alle onderzochte indicatoren was verbetering te zien, en de diëten bleken even effectief te zijn. In de twee groepen was de afname van migrainedagen indentiek, namelijk 66,7 procent. Grotere studies om deze resultaten te bevestigen zijn dringend gewenst.

Lees de studie

Lees ook