14% van de volwassenen en 12% van de kinderen is voedselverslaafd

Het aantal volwassenen dat voedselverslaafd is, is vergelijkbaar met de hoeveelheid alcohol- en tabaksverslaafden. Maar wat uniek voor voedselverslaving is, is het grote aantal kinderen met deze aandoening: 12 procent, of een op acht. Dat blijkt uit een analyse door een internationale groep wetenschappers. Door overmatige eetgedrag als verslaving te erkennen kunnen we de aandoening beter bestrijden, aldus de onderzoekers.

Drugs, gokken, sociale media, Netflixseries: je kunt aan allerlei zaken verslaafd raken. Lang niet alle verslavingen zijn terug te vinden in DSM-5, de veel gebruikte Amerikaanse standaardindeling van mentale aandoeningen. Dat heeft gevolgen voor de behandeling van de aandoening: voor erkende verslavingen is het bijvoorbeeld lucratiever om behandelingen te ontwikkelen. Ook voedselverslaving staat niet in DSM-5, hoewel er veel mensen zijn die zo sterk naar eten verlangen dat hun leven erdoor wordt beheerst.

‘Om hoeveel mensen gaat het eigenlijk?’, vroeg een internationale groep wetenschappers zich af. De Yale Food Addiction Scale (YFAS) is een instrument waarmee de kenmerken die bij andere verslavingen worden vastgesteld (zoals hunkering, verminderde controle over inname en blijvend gebruik ondanks negatieve gevolgen) naar voeding worden vertaald. Uit een analyse van 281 studies uit 36 landen bleek dat 14 procent van de volwassenen als voedselverslaafd kan worden omschreven. Van de mensen die een maagverkleining aanvragen lijdt 32 procent aan voedselverslaving.

De cijfers werden toegelicht in een recent artikel in The BMJ (voorheen British Medical Journal).

Kinderen

De cijfers voor voedselverslaving wijken niet sterk af van die voor andere verslavingen. Zo is (mondiaal) ook 14 procent van de volwassenen alcoholverslaafd en is 18 procent tabaksverslaafd. Maar waarin voeding verschillend is, is de grote hoeveelheid kinderen die als verslaafd kan worden omschreven: 12 procent, of een op acht. Onder kinderen met overgewicht is 19 procent, of bijna een op vijf, voedselverslaafd.

Voedselverslaving zoals met behulp van de YFAS wordt vastgesteld blijkt ook samen te hangen met belangrijke verslavingsmechanismes waaronder beloningsgerelateerde neurale disfunctie, impulsiviteit en emotie-ontregeling, een slechtere fysieke en mentale gezondheid, en een lagere kwaliteit van leven.

Ultrabewerkt voedsel

Tijdens Food for Thought 2023, het congres van Swiss Re en The BMJ over metabole gezondheid, besprak hoofdonderzoeker Ashley Gearhardt van de University of Michigan de studieresultaten.

Welk voedsel is eigenlijk het meest verslavend? Volgens Gearhardt gaat het om voeding die in hoge doses wordt geconsumeerd, die snel wordt opgenomen en een sterke invloed op ons beloningscentrum heeft. Veel ultrabewerkt voedsel lijkt specifiek te zijn ontwikkeld – overigens mede met door de tabaksindustrie ingefluisterde strategieën – om hieraan te voldoen.

Voedselhunkering als verslaving zien kan volgens Gearhardt onder meer gevolgen hebben voor hoe we er tijdens behandelingen (bijvoorbeeld met leefstijlinterventies of medicijnen) mee omgaan. Het kan beleidsmakers er bovendien toe aanzetten om regelgeving tegen voedselverslaving te ontwikkelen. Daarnaast wordt de mogelijkheid geopend om de voedingsindustrie financieel aansprakelijk te stellen voor het uitlokken van deze verslaving.

Lees de studie

Bekijk de presentatie van Ashley Gearhardt tijdens Food for Thought 2023

Lees ook