Mekky Zaidi, projectleider op de Vrije Universiteit Amsterdam, was op werkbezoek in Bhutan op zoek naar de factoren die de levenskwaliteit verbeteren. Bhutan is een van de weinige landen in de wereld waar actief beleid bestaat voor geluk. In deze blog doet Mekky verslag van haar bevindingen.
Door Mekky Zaidi
Bhutan wordt gezien als een van de gelukkigste landen ter wereld. Waar de meeste landen zich richten op de economische groei, hanteert Bhutan sinds 1972 als enige land ter wereld het bruto nationaal geluk als maatstaaf voor een duurzame ontwikkeling van het land. Het koninkrijk heeft extreem mooie landschappen, ongerepte natuur en kleurrijke tempels, en lijkt weinig te zijn aangetast door invloeden van buitenaf. Al voordat de reis begon voelde ik me daarom heel gelukkig, omdat ik zou mogen ervaren hoe het is om in Bhutan te zijn.
Gevaarlijkste landingsbaan
Het eerste bijzondere moment was tijdens de landing in Paro, de stad met het enige internationale vliegveld in Bhutan. Met zijn ligging in een diepe vallei omring door het Himalayagebergte staat Paro Airport bekend als een van de gevaarlijkste landingsbanen ter wereld. De landing is geclassificeerd als uiterst moeilijk en slechts acht piloten hebben toestemming om deze landing te maken. Ik heb vaak genoeg in een vliegtuig gezeten, maar dit was de eerste keer dat iedereen tijdens de landing bij het raam was, omdat je bij helder weer de prachtige Himalayatoppen en ook de Mount Everest kunt zien. De landing was daarmee al heel bijzonder.
Eenmaal aangekomen in Bhutan vergat ik hoe moe ik was van de lange reis vanuit Amsterdam. De entourage is idyllisch, met bergen, een rivier die door de stad stroomt en een “centrum” dat bestaat uit één straat met kleurrijke winkels. In de verte zag ik Paro Dzong, een Boeddhistisch klooster. Ik zag maar weinig auto’s op de weg, en de weg werd gedeeld met koeien, die zich niet lieten opjagen wanneer er wel een auto langs moest. Aan de hand van deze indrukken begon ik te begrijpen dat mensen in Bhutan tot de gelukkigste mensen op aarde behoren.
Realistisch beeld
Ik zou in totaal twee weken in Bhutan doorbrengen en het hele land doorreizen in een bus samen met zeven collega’s. We reisden van Paro naar Thimphu (West-Bhutan), van daar naar Kanglung, Trashigang (Oost-Bhutan) en via Trongsa (Centraal Bhutan) terug naar Paro. Tijdens de twee weken kwam ik op plekken waar zelfs de lokale bevolking maar weinig komt, aangezien de weg erheen niet altijd even veilig is. Door de reis kreeg ik een realistisch beeld van het geluk in Bhutan, omdat ik zelf kon ervaren hoe het is om in Bhutan te zijn, en omdat ik tijd doorbracht met locals.
Ik heb de lessen die ik in Bhutan over geluk heb geleerd op een rij gezet:
- Als je jouw leven niet continu met dat van een ander vergelijkt, kun je gelukkig zijn met wat je hebt
- Een hoger doel in het leven maakt de mens gelukkiger
- Mensen blijven mensen, en dat is ok.
1: weinig blootstelling aan wat anderen hebben
Bhutan is bijna even groot als Nederland en heeft hetzelfde aantal inwoners als Amsterdam. De kleine populatie in combinatie met het bergachtige landschap en weeromstandigheden die het rijden in de bergen vaak vermoeilijken, zorgen ervoor dat mensen voornamelijk in hun eigen omgeving leven en niet snel daarbuiten komen. Daarnaast hanteert de overheid op het gebied van toerisme een “low volume, high quality”-filosofie, waarmee het aantal toeristen in Bhutan beperkt blijft. Deze combinatie van factoren leidt tot weinig blootstelling van de bevolking aan dingen die ontbreken in het eigen leven, maar waarvan iemand van buitenaf zou kunnen denken dat deze de lokale bevolking gelukkiger zouden maken. Ik geloof dat dit een heel belangrijke factor is die ervoor zorgt dat mensen in Bhutan gelukkig zijn. Want zoals de Griekse dichter Ovidius ruim tweeduizend jaar geleden al zei: andermans akker is vruchtbaarder, en de koeien van de buren geven meer melk dan de onze. Als er weinig blootstelling is aan wat anderen hebben, dan kun je ook minder worden geconfronteerd met wat jij niet hebt of wat je nog meer zou kunnen hebben dan wat je hebt.
2: verantwoordelijk om een goed mens te zijn
Het boeddhisme is het nationale geloof in Bhutan, en zoals ieder geloof geeft het boeddhisme een hoger doel aan het leven. Boeddhisten geloven in reïncarnatie, ze geloven in godheden (de deities) die de daden van mensen in de gaten houden en mensen op basis van deze daden belonen of straffen. De meeste Bhutanezen houden zich actief bezig met het vereren van de deities. Tijdens onze reis in de bus zagen we overal in de bergen, in huizen, in tempels, kleurrijke vlaggen slingeren. Op deze vlaggen staan mantra’s en heilige symbolen die met de wind, als stille gebeden, worden verspreid. Een van de taken van de mens is het beschermen van de natuur, want dat is waar de deities verblijven. In ruil daarvoor zorgen de deities voor de mens en bieden ze bescherming. De meeste mensen die ik tegen ben gekomen voelden hun verantwoordelijkheid als mens om een goed mens te zijn en de deities tevreden te houden.
3: ook Bhutanezen zoeken verder
Op dit moment vertrekken veel jonge mensen uit Bhutan, want zoals in elk land willen ook mensen in Bhutan nieuwe uitdagingen en mogelijkheden. Een andere opleiding, een goede baan en een hoger salaris zijn redenen waarom veel jonge Bhutanezen Bhutan verlaten. Dat laat zien dat ondanks de voordelen van het beschermen van de originele staat en cultuur van Bhutan, er ook nadelen zijn. Bijvoorbeeld dat mensen zich zorgen maken over hun toekomst. Uiteindelijk zijn ook de mensen in Bhutan gewoon mensen, die zoals iedereen op zoek gaan naar verandering en naar méér. Maar als je vraagt of ze terug willen komen naar Bhutan, zegt het merendeel ja, omdat ze de rust en natuur in Bhutan waarderen en er willen terugkeren als ze iets hebben opgebouwd.
Ik vond het interessant om naar aanleiding van deze reis na te denken over wat geluk voor mij betekent. Ik voelde me gelukkig toen ik ervoer hoe het is om in Bhutan te zijn, met weinig afleiding en luxe om me heen. Maar toen ik weer de eerste cappuccino dronk nadat ik terug was, en me in de drukte van Amsterdam bevond, voelde ik een heel ander soort geluk, die ik stiekem ook wel had gemist.
Daarom ik wil deze blog afsluiten met een vraag aan jou: wanneer ervoer jij voor het laatst het gevoel van geluk?
Mekky Zaidi deed een bachelorstudie in biomedische wetenschappen aan de UvA en een master Management, Policy Analysis and Entrepreneurship aan VU Amsterdam. Ze werkt als projectmanager in het Centre for International Cooperation van de Vrije Universiteit Amsterdam. Daarnaast is ze onderdeel van het diversiteitsteam van Stichting Je Leefstijl Als Medicijn.
Mekky was in Bhutan voor een werkbezoek van twee weken, voor het HAPPY-project, een samenwerking van de VU Amsterdam, de Universiteit van Ljubljana en vier hoger onderwijsinstellingen in Bhutan. Het HAPPY-project gaat over het versterken van kwalitatieve onderzoeksmethoden, met als doel beter inzicht te krijgen in de kwaliteit van leven van mensen. En om bij de dragen aan een hoger bruto nationaal geluk.
Meer lezen
De wetenschap van geluk
