Elke euro geïnvesteerd in wijkaanpak geeft vier euro opbrengst
Elke euro die in het programma Gezond Wijdemeren wordt geïnvesteerd levert tot 2027 € 3,90 aan sociaaleconomische waarde op. Dat blijkt uit een maatschappelijk businesscase – een inschatting van investeringen en opbrengsten – die 2diabeat voor het project opstelde. Gezond Wijdemeren is een uniek lokaal samenwerkingsproject voor zorgpreventie op initiatief van zorgprofessionals in de gemeente Wijdemeren (o.a. Loosdrecht, Kortenhoef en Nederhorst den Berg). Omdat een ‘sterk wijknetwerk’ ontstaat kan de opbrengst in de toekomst nog verder groeien.
Deelnemen aan leefstijlactiviteiten levert gezondheidswinst op voor de bewoners van Wijdemeren. Ze ervaren ook meer kwaliteit van leven. Dat blijkt uit de maatschappelijke businesscase die is opgesteld voor het programma Gezond Wijdemeren. De businesscase toont aan dat iedere euro die wordt geïnvesteerd in een gezonde wijk in Wijdemeren 3,90 euro oplevert aan sociaaleconomische waarde. In Wijdemeren werken lokale zorgprofessionals, wijkbewoners en de organisatoren van bestaande gezondheidsinitiatieven in een wijkgerichte aanpak nauw samen.
Social return on investment
Een maatschappelijke businesscase is een inschatting van de impact en de kosten en baten van een project die op basis van de social return on investment (SROI) wordt gedaan. In opdracht van 2diabeat heeft Stichting VitaValley een SROI Quick Scan van Gezond Wijdemeren voor de periode 2022-2027 op basis van eerste ervaringen, relevant onderzoek en gezamenlijke aannames opgesteld.
Het landelijke programma 2diabeat ondersteunt lokale wijknetwerken om aan de slag te gaan met een gezonde leefstijl en leefomgeving. Gezond Wijdemeren is één van de deelnemende initiatieven. Huisarts Monique Stam, initiatiefnemer van Gezond Wijdemeren: “Met Gezond Wijdemeren willen we bijdragen aan het voorkomen en terugdraaien van diabetes type 2 en andere chronische aandoeningen. Dat doen we door een gezonde leefstijl te bevorderen. Daarbij leggen we de focus op voeding, beweging, ontspanning, mentale gezondheid en slaap. Omdat wij geloven in een wijkgerichte aanpak hebben we aansluiting gezocht bij 2diabeat.”
Sinds de start in 2022 heeft Gezond Wijdemeren al veel georganiseerd. Het lokale gezondheidsaanbod is inzichtelijk gemaakt via een leefstijlkaart. Er is een gezondheidsmarkt georganiseerd, er zijn er wandelgroepen gestart en er zijn bijeenkomsten georganiseerd om (zorg)professionals kennis te laten maken met het programma. Monique Stam: “En dat is nog maar het begin, het is een vijfjaren plan en er gaat nog veel meer gebeuren!”
Opbrengsten en investering
In de resultaten van de SROI valt de gezondheidswinst van de deelnemers aan de leefstijlactiviteiten en de daarmee gepaard gaande toename in kwaliteit van leven het meest op. De gezondheidswinst voor de inwoners betekent indirect ook waarde voor de gemeente, die een steeds grotere rol speelt bij het bevorderen van een gezond en actief leven voor haar inwoners. De grootste economische opbrengst komt ten goede aan de zorgverzekeraars, met name door een besparing op medisch specialistische zorg en farmacie. Daarnaast zien werkgevers een afname in verzuim en profiteert de Rijksoverheid van het project door lagere uitkeringskosten.
Om deze opbrengsten te kunnen realiseren is vooral een (tijds)investering nodig van bewoners zelf, de betrokken professionals in de wijk en een lokale aanjager die het wijknetwerk coördineert.
Bottom-up
Huisarts Esther Leushuis, een van de huisartsen die betrokken is bij Gezond Wijdemeren, is content over de resultaten van de SROI. “De uitkomst onderbouwt een gevoel dat bij ons al leefde, namelijk dat het nuttig is om te investeren in een wijkgerichte aanpak, waarbij het opzetten van een goed netwerk dat door de inwoners gedragen wordt, centraal staat. Nog te vaak wordt er veel geld uitgegeven aan goedbedoeld top-down beleid, maar inmiddels laten meerdere onderzoeksresultaten zien dat je daarmee de individuele burger niet bereikt. Wil je dit verbeteren, dan moet je bottom-up beginnen: met de wijkbewoners. Wat hebben zij nodig om gezonder te leven? Het vraagt flink wat tijd en energie om hieromheen een sterk wijknetwerk te ontwikkelen met wijkbewoners en allerlei verschillende (zorg)professionals. Daarom wilden we graag weten wat het effect daarvan is.”
Waardetoename
Maarten Ploeg, programmadirecteur van 2diabeat, verwacht dat de waarde van Gezond Wijdemeren in de toekomst nog zal toenemen. “Door de 2diabeat-aanpak wordt het aanbod steeds beter afgestemd op de behoeften van de wijkbewoners. Dat zal de deelnemers enthousiasmeren en zij zullen weer andere mensen activeren om aan de slag te gaan met hun gezondheid. Hierdoor ontstaat een informeel wijknetwerk waar mensen op kunnen steunen bij het volhouden van een gezonde leefstijl. Zo’n sterk wijknetwerk noemen we ook wel een lokale preventie-infrastructuur. Het vormt een warm welkom voor andere leefstijlprogramma’s, zoals bijvoorbeeld opgenomen in het Loket Gezond Leven van RIVM en het Gezond en Actief Leven Akkoord.”
Investeringen
Het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) dat minister Kuipers met de zorg afsloot stelt via een Specifieke Uitkering (SPUK) geld beschikbaar voor het ontwikkelen van een integrale aanpak voor preventie en gezondheid. Het akkoord onderschrijft dat bij een wijkgerichte aanpak met de inwoners moet worden begonnen. Esther Leushuis: “Dat is precies wat wij doen. Bovendien werken we domeinoverstijgend. Iedereen profiteert van elkaar op een positieve manier.”
Maar om Gezond Wijdemeren voor te kunnen zetten zijn wel investeringen nodig. De gemeente heeft inmiddels een GALA-budget aangevraagd en Gezond Wijdemeren is genoemd als onderdeel van de uitvoering en de coördinatie ervan. Leushuis: “Ik heb er alle vertrouwen in dat wij daarin een verbindende rol gaan spelen.”
Lees hier de SROI voor Gezond Wijdemeren
Meer lezen
‘Wijkaanpak kan als een verlengde arm van de arts zijn’
