Aanleiding

Sinds februari 2021 ben ik werkzaam op een longrevalidatieafdeling. Met enige regelmaat wordt daar het boek ‘Liefde in plaats van chocola’ geadviseerd aan patiënten. Ik was benieuwd naar de inhoud; de titel intrigeerde me. Mogelijk zou ik er zelf ook iets aan hebben. Na het gelezen te hebben, denk ik dat dat voor meer mensen geldt.

Waarom word je dik?

Eerder schreef ik een recensie over het boek ‘VET belangrijk’ van Marriëtte Boon en Liesbeth van Rossum. Dit boek geeft onder andere inzicht in diverse mechanismen welke schuil gaan achter het ontstaan van overgewicht. Het boek van Janssen werd een paar jaar eerder (2014) uitgebracht en heeft een specifiek aspect van overgewicht als focus: emotie-eten. Ook gaat Janssen in op het mechanisme dat optreedt bij jojoën.

Diabetes

Veel mensen met diabetes type 2 kampen met overgewicht. Veelal schrikken ze enorm van de diagnose, willen het roer wel omgooien maar lukt het dat niet. Voor een subcategorie van deze mensen geeft dit boek mogelijk inzicht in het patroon dat zich bij hen voltrekt en, indien ze hiertoe bereid zijn, een manier om dit duurzaam te doorbreken.

In het boek zijn vele praktijkvoorbeelden opgenomen van mensen die zijn begeleid door Janssen. Hoewel deze voorbeelden niet specifiek betrekking hebben op diabetes, verwacht ik dat er veel herkenning zal zijn.

Emotie-eten

De term ‘emotie-eten’ dekt de lading prima; het betreft de neiging te gaan eten/snoepen/snaaien in de hoop ons daardoor beter te voelen. ‘In de hoop’, ja want winst op korte termijn blijkt vaak verlies op lange termijn. In haar boek brengt Janssen dit mechanisme zeer helder en daarmee toegankelijk inzichtelijk.

Eetstoornissen

Het onderwerp van het boek wordt goed ingekaderd: Janssen beschrijft kort de meest voorkomende officiële eetstoornissen maar deze vallen buiten het bestek van het boek en de door haar ontwikkelde aanpak. Ook is al in het eerste hoofdstuk een test opgenomen op basis waarvan het onderscheid emotie-eten en verleidingseten wordt gemaakt. 

Zelfonderzoek

De meeste mensen hebben de neiging in hun comfortzone te blijven. Om gedrag te veranderen is de bereidheid tot leren nodig. Echter, niet in te grote stappen want dan raken we in paniek en zoeken we de veiligheid van de comfortzone en verandert er niets.

De methode vraagt de vaardigheid en de bereidheid naar je eigen gedrag te kijken en dit onderzoeken.  Janssen maakt dit onder andere toegankelijk door het volgende model:

comfortzone

Het vraagt ook analyse van situaties waarin je eet en vooral: wáárom je eet. Dat kan moeilijk maar ook spannend zijn. Durf je die gevoelens onder ogen te zien? Kan je ze verdragen? Vanuit mijn achtergrond als psycholoog is het fijn te lezen dat Janssen niet uit is op verandering van gevoelens (al kan dat eventueel wel een effect op langere termijn zijn) maar ze wijst op het belang van deze te verdragen; te verdragen vanuit het vertrouwen dat ze nooit langer aanhouden dan het lichaam aan kan. Dat heet veerkracht.

Het zou kunnen zijn dat die gevoelens dermate overweldigend zijn, dat je het idee hebt ze níet (alleen) te kunnen dragen; schakel dan hulp in van bijvoorbeeld een diëtist met enige gedragsdeskundige achtergrond en/of een psycholoog.

De volgende stap is het onderzoeken van je behoeften , leren daar woorden aan te geven én deze woorden uit te spreken.

Experimenteren met compassie

Om van de comfortzone naar de leerzone te gaan, vraagt actie: experimenteren. In dat kader komt vaak de term ‘discipline’ voorbij. Wat als je dat woord zou vervangen door ‘toewijding’? Toewijding aan, compassie, liefde voor jezelf? En belangrijk in dat kader: verwijt het jezelf niet als het niet lukt. Elk moment biedt de kans opnieuw te beginnen. Janssen introduceert hierbij het ouder-volwassene-kindmodel wat het proces van de vicieuze cirkel inzichtelijk maakt. Wees voor jezelf niet harder dan je naar je beste vriend(in) zou zijn.

Diëten

Janssen wijt een apart hoofdstuk aan modediëten. Ze legt uit hoe diëten leidt (lijdt) tot meer eetbuien en wijst op het belang deze onder controle te krijgen. Ook beschrijft ze de redenen waarom crashdiëten niet werken. Leefstijlverandering vraagt een langere adem van mensen. Het is met name dit duurzame aspect dat zo belangrijk is, met name bij mensen met diabetes.

Het koolhydraatarme en eiwitrijke dieet komt in dit hoofdstuk specifiek aan bod. In het rijtje van diëten dat Janssen beschrijft komt deze er het beste af met als belangrijkste zin, en eentje waarin we ook vanuit de Stichting voor wedijveren: “Zie koolhydraatarm eten (dus) als een vaste voedingsgewoonte in plaats van als een tijdelijk dieet”.

Calorieën en koolhydraten

Diabetes en koolhydraten. Koolhydraatbeperkt, koolhydraatarm, keto. Tellen, rekenen. Soms ligt de focus te eenzijdig op koolhydraten. Dit komt vooral omdat we (inmiddels) hebben geleerd dat suiker de boosdoener is, en niet vet. We hebben dan wel eens de neiging de calorieën te vergeten. Janssen wijt een hoofdstuk aan dit belangrijke onderwerp. Ook geeft ze voorbeelden van menu’s; deze behoeven voor mensen met diabetes een vertaalslag naar koolhydraatarm.

Gezellig en gastvrij

Leg het woord ‘gezellig’ maar eens uit in een andere taal. Dat valt nog niet mee. Bij gezelligheid hoort bij ons ‘iets lekkers’. Gastvrij ben je als je iets lekkers bij de koffie serveert. En wie kent niet die (schoon-)moeder die maar aandringt dat je nog een keer opschept? Daarin zit nogal een grote uitdaging. Janssen pleit voor ‘intimiteit’: want gaat het daar, zeker na twee jaar Corona, niet om? Contact, gezelschap, verbondenheid. Janssen biedt hiervoor strategieën. Een leuke: ga twee uur fietsen met je buurvrouw in plaats van zittend gebak te eten.

Duurzame gedragsverandering

Ja, hoe houd je het vol? Janssen introduceert in dit kader een model uit het zogenaamd ‘Neurolinguistisch programmeren’ (NLP).

Dit klinkt misschien ingewikkeld maar wordt door Janssen stap voor stap uitgelegd en ook hier wordt weer gevraagd bij jezelf na te gaan hoe het voor jou zit: wat is je missie, welk zelfbeeld streef je na, wat zijn je overtuigingen, welke vaardigheden bezit je en welke wil je ontwikkelen, wat doe je al of wil je doen en tot slot, welke verandering in je omgeving zijn wenselijk? Soms kan het ook helpen te bedenken welke voorbeeld je wilt zijn voor je kinderen. Zoals dat het geval was bij Wim Tilburgs oprichter en voorzitter van Stichting Je Leefstijl Als Medicijn.

NLP model

Liefde in plaats van chocola?

Soms eet ik chocola omdat ik baal, soms omdat ik moe ben maar soms ook omdat ik er simpelweg zin in heb: uit liefde voor mezelf dus. Voor mij helpt het te bedenken waarom ik het eet en lukt het me meestal het onderscheid tussen (winst op de) korte termijn en (verlies op de) lange termijn te maken. Mijn gezondheid is me namelijk lief.

Die gezondheid was voor mij tot op heden voldoende motivator om de koolhydraatarme leefstijl inmiddels al enkele jaren vol te houden. Dat gaat niet iedereen zo makkelijk af. Dit boek kan je mogelijk helpen als je weet dat emotie-eten bij jou een rol speelt en je bereid bent je eigen patronen te onderzoeken en, uit liefde voor jezelf, vanuit je comfort- naar je leerzone stapt.

Bekijk hier het verhaal van Wim Tilburgs

Rennie Fopma (1971) heeft sinds 2015 diabetes waarbij in 2020 LADA is vastgesteld. Aanvankelijk gebruikte ze Metformine, daarna was ze ruim anderhalf jaar medicatievrij en sinds augustus 2020 gebruikt ze langwerkende insuline. Ze heeft zich verdiept in vitaliteit, waaronder leefstijl en met name in voeding. Sinds 2018 is ze aangesloten bij de Stichting ‘Je leefstijl als medicijn’.  Ze heeft geen medische achtergrond en schrijft vanuit honger naar informatie en behoefte om te delen

Rennie Fopma

Contactpersoon LADA
Beheerder Facebook

Boek recensies

Gezonde leefstijlboeken >>

Leefstijl e-book; Hoe gezond leven kan bijdragen aan herstel

Leefstijl e-book

het leefstijl e-boek door leefstijltherapeut Jaap Wonders Hoe gezond leven kan bijdragen aan herstel is voor 5 euro via Je Leefstijl Als Medicijn te verkrijgen.