Bipolaire stoornis - hoe Jeltje haar leefstijl inzette als haar medicijn

Jeltje de Vries: ‘Ik had niet gedacht zo ver te komen’

In 2013 begon Jeltje de Vries zichzelf, zoals ze zegt, ‘bij elkaar te rapen’. Na de diagnose bipolaire stoornis was ze enkele jaren flink van de kaart geweest. Ze besloot de ziekte met leefstijlaanpassingen te lijf te gaan. Inmiddels is ze niet alleen dertig kilogram lichter maar ook van de medicijnen af.

Het is een lang proces geweest, zegt Jeltje de Vries (50) over haar strijd om een bipolaire stoornis type 1 onder controle te krijgen. “Het was vallen en opstaan. Met kleine stapjes en soms grote stappen. En soms weer een stap terug. Het is ook een proces dat nooit helemaal klaar is. Maar toen ik begon had ik nooit kunnen denken zo ver te komen als ik nu ben.”

Mensen met bipolaire stoornis type 1 of manisch-depressiviteit hebben last van een of meer manische periodes afgewisseld met ernstige depressies. Bij Jeltje werd de aandoening in 2009 vastgesteld. Tot 2013 worstelde ze door en probeerde te blijven werken, tot het echt niet meer ging. Die moeilijke periode uit haar leven was ook een keerpunt.

Bijwerkingen

“Voor alle duidelijkheid”, zegt Jeltje, “toen ik er erg aan toe was had ik de medicijnen die ik voorgeschreven kreeg hard nodig. Ik sta er nog steeds achter dat ik ze heb gebruikt.” De medicatie voor bipolariteit is echter zwaar en Jeltje kreeg steeds meer last van bijwerkingen. Toen ze wat meer tot zichzelf kwam, besloot ze te onderzoeken of er alternatieve mogelijkheden waren.

‘Ik sta er nog steeds achter dat ik de medicijnen heb gebruikt’

Daarbij had ze het geluk dat mensen in haar omgeving haar een duwtje in de rug gaven. Jeltje woont samen met haar vriend en hun drie kinderen. De vriend is fysiotherapeut en heeft zich ook als leefstijlcoach ontwikkeld. (Jeltje: “Ik noem hem leefstijltherapeut.”). Ook de haptotherapeut waar Jeltje in behandeling was, gaf nuttige adviezen. Jeltje: “Je moet het maar net treffen met de mensen die je om je heen hebt.”

Fanatiek ging Jeltje zich inlezen. “Ik zocht onder meer naar verhalen van andere mensen met een bipolaire stoornis die aan hun leefstijl hebben gewerkt. Helaas zijn dat soort verhalen moeilijk te vinden.” Ze startte met mindfulness en traumatherapie en breidde haar aandachtsgebied geleidelijk uit naar leefstijlpijlers zoals voeding en beweging.

Suikerverslaafd

De eerste maatregel op voedinggebied was het matigen van de suikerinname. Jeltje: “Ik was een soort van suikerverslaafd. Ik dronk veel ranja en at veel snoep.” Naast stoppen met overmatig snoepen paste ze bij de maaltijden haar porties aan en minderde de consumptie van koolhydraten. “Vroeger bestond bij wijze van spreken driekwart van mijn bord bij het avondeten uit aardappelen. Nu liggen er hoofdzakelijk groentes op.” Ze minderde vlees, stopte met alcohol, ging intermittent fasten en raakte dertig kilo kwijt. Inmiddels doet ze een natuurvoedingscursus om het onderwerp nog beter te begrijpen.

In plaats van lithium slikt Jeltje nu ’s ochtends levertraan. Ze gebruikt magnesium en maakt thee van verschillende kruiden, waaronder brandnetelblad, vlierbloesem en melisseblad. Ze heeft baat bij het slikken van appelazijn met water.

Het gewichtsverlies maakte het makkelijker een van de grote passies van haar jeugd opnieuw op te pakken: sporten. “Toen ik jong was, was sport een belangrijke uitlaatklep voor me”, ze herstelt zichzelf, “Ik bedoel toen ik jonger was. Ik ben nog steeds jong.” Tijdens haar ziekteperiode verdwenen de lust en energie om te sporten, maar inmiddels zijn ze terug. Nu doet ze drie keer per week aan krachttraining en twee keer aan hardlopen. Verder doet ze dagelijks yoga en wandelt ze met haar hond. Jeltje: “Bewegen is heel belangrijk voor hoe ik me voel.”

Een punt van aandacht is nog de slaap. Van kinds af aan slaapt Jeltje slecht. “Ik ben als een soort waakhond. Ik ben snel en vaak wakker.” Maar ze merkt dat de slaap veel invloed op haar gemoedstoestand heeft. Met een vast slaapritme en ontspanningsoefeningen voor het slapen gaat het al beter. Slaappillen gebruikt ze niet meer.

Energieker

De verschillende leefstijlpijlers werken op elkaar in, merkt Jeltje. “Ik zou niet kunnen zeggen welke het belangrijkst is. Betere voeding, meer beweging, bewust met mijn ademhaling omgaan, mediteren en een goed dagritme heb ik allemaal nodig. Samen maken ze dat ik me energieker voel.”

Drie jaar geleden kon Jeltje met haar medicijnen stoppen – ze is nu alleen preventief onder behandeling. Daarbij voelt ze zich lichamelijk en geestelijk fit. Het afbouwen van de medicatie is in goed overleg met haar behandelaars gegaan. Ook in dat opzicht had ze geluk, zegt ze. “Niet alle behandelaars staan daarvoor open.”

‘Soms leggen we ons te veel neer bij wat de dokter en therapeut zeggen’

Jeltje zou het alle patiënten gunnen: dat ze hun leefstijlverandering met steun en hulp van hun omgeving kunnen doen, zoals bij haar het geval was. “Mijn kinderen hebben me enorm gesteund. Mijn vriend heeft me niet alleen geadviseerd en geholpen maar heeft ook geduldig alle creatieve gerechten die ik verzon opgegeten.”

Je kunt meer bereiken dan je soms denkt, zegt Jeltje. “Het begint bij onszelf. Soms leggen we ons te veel neer bij wat de dokter en therapeut zeggen. Bij de pilletjes. We zouden terug moeten naar wat we zelf in huis hebben. We moeten immers zelf weer verder. En met kleine aanpassingen kunnen we de kwaliteit van het leven vaak al flink verbeteren.”

Bij een bipolaire stoornis en andere ziekten wordt iedereen aangeraden om zich goed te laten adviseren en begeleiden, en geen onbezonnen risico’s met de gezondheid te nemen. De auteur en Je leefstijl als medicijn aanvaarden geen aansprakelijkheid voor besluiten over de behandeling van ziekten die op basis van de informatie in dit artikel zijn genomen.

Bipolaire stoornis – hoe Jeltje haar leefstijl inzette als haar medicijn