In een zelfhulpgroep komen mensen samen die dezelfde problematiek ervaren (zelf of als naaste), zoals een ziekte, beperking, verslaving of sociale problematiek. Ze vinden erkenning en steun bij elkaar. 

Stichting Je Leefstijl Als Medicijn is ontstaan als een zelfhulpgroep voor mensen met diabetes type 2 en voor mensen met obesitas die hier iets aan willen doen door middel van het aanpassen van hun leefstijl.

Deze leefstijlaanpassingen bleken ook effectief te zijn voor andere aandoeningen zoals diabetes type 1, migraine, psychische aandoeningen zoals depressie en bipolair stoornis en nog veel meer.

Zo groeide de Stichting uit tot een platform dat steun biedt aan ervaringsdeskundigen om hun eigen groepen te starten. Steun op het gebied van marketing (website, social media, maar ook steun vanuit de leefstijlgeneeskunde en de wetenschap. Naast de online groepen zijn we nu ook actief in diverse gemeentes in Nederland. Dit doen we in samenwerking met onder andere Stichting Gezond Dorp en Leyden Academy on Vitality and Ageing.

1. Een duidelijke definitie van zelfhulp is belangrijk.

Zelfhulp kan verschillende dingen betekenen, dus het is belangrijk een gedeeld kader te ontwikkelen voor wat zelfhulp wel en niet is in de context van zelfhulpgroepen.

  • Deelnemers in zelfhulpgroepen ontmoeten elkaar op vrijwillige en regelmatige basis.
  • Zelfhulpgroepen worden niet geleid door een professional maar door deelnemers zelf.
  • Zelfhulp is gebaseerd op partnership, gelijkwaardigheid en individuele ervaringen die worden gedeeld.
  • Zelfhulpgroepen werken vanuit de behoefte van de deelnemers.
  • Door zelfhulp komen getroffen mensen op voor hun eigen belangen.
  • Zelfhulp staat op zichzelf, los van reguliere zorg.

2. Zelfhulpgroepen maken mensen sterker en kunnen helpen de druk op de zorg te verlichten.

Deelnemen aan een zelfhulpgroep biedt talloze voordelen. Mensen vinden er steun, solidariteit, menselijkheid, warmte, acceptatie en begrip. Ze leren er hun kwaliteit van leven te verbeteren en met het leven van alledag om te gaan. Ook ontwikkelen ze vaardigheden op het gebied van zelfbeschikking, persoonlijke verantwoordelijkheid en het omgaan met een probleem, ziekte of handicap. De ervaring dat zelfhulp mensen sterker maakt en dat het de druk op de zorg en het sociale systeem vermindert. Uit onderzoek naar de Social Return on Investment van zelfhulp blijkt verder dat elke euro die naar zelfhulp gaat € 7,24 oplevert.

3. Zelfhulp is een aanvulling op de reguliere zorg.

Zelfhulp kan je beschouwen als aanvulling op de reguliere zorg en het sociale domein, niet als vervanging daarvan. In zelfhulpgroepen kunnen mensen vragen stellen die niet altijd aan bod komen in de reguliere zorg. Zelfhulp kan bovendien bijdragen aan het stabiliseren van een persoon of zijn/haar leefsituatie, waardoor iemand minder zorg nodig heeft.

Voor deelname aan een zelfhulpgroep zijn er een aantal belangrijke voorwaarden.

  1. Er is geen sprake van een acute medische zorgvraag.
  2. Meedoen aan een zelfhulpgroep is de verantwoordelijkheid van de persoon zelf. Mensen in de groep delen ervaringen en kennis en bieden steun aan elkaar, maar zijn niet verantwoordelijk voor elkaar.
  3. Zelfhulp is geen alternatief voor eventuele reguliere zorg die iemand mogelijk nodig heeft.

4. Ondersteuning van zelfhulpgroepen draagt bij aan de bekendheid en het succes.

Stichting Je Leefstijl Als Medicijn ondersteunt als koepelorganisatie mensen die een zelfhulpgroep willen starten. Deze zelfhulpgroep heeft dan wel als basis zelfhulp op basis van leefstijl.

Dat doen we onder meer door:

  • te helpen bij het oprichten van nieuwe groepen, kennis te delen en trainingen te geven.
  • mensen te informeren en adviseren over zelfhulpgroepen;
  • samen te werken met het medisch domein en de politiek;
  • contact met de media te onderhouden
  • ondersteunen op het gebied van ICT en marketing

Wij bepalen niet waar jouw zelfhulpgroep inhoudelijk over moet gaan. Door je te verbinden aan onze stichting zijn huisartsen en ziekenhuizen beter op de hoogte van het bestaan van jouw zelfhulpgroep en kunnen zij dan ook actief nou jouw groep doorverwijzen.

5. De bevordering van zelfhulpgroepen is een collectieve taak, dus de financiering ook

Dit is helaas nu nog niet in de wet geregeld. Echter er zijn al wel mogelijkheden op het gebied van subsidies, sponsoring en andere acties. We verwachten dat in de nabije toekomst dit wel structureel zal worden gefinancierd.

De juiste zorg op de juiste plek

Dit artikel is gebaseerd op het artikel 5 succesfactoren van zelfhulpgroepen als pijler van informele zorg verschenen op de website van De juiste zorg op de juiste plek

Lees ook: