Inleiding

Ik heb al een aantal jaren de eer en het genoegen gehad om regelmatig samen met Hanno iets te vertellen over leefstijl als medicijn en leefstijlgeneeskunde. Bij lezingen op congressen, scholen, universiteiten, via de krant of op de radio en tv. Daardoor hebben we elkaar goed leren kennen. Ook is hij lid van de Raad van Advies van de Stichting en kan ik altijd met vragen voor mezelf of die van onze deelnemers bij hem terecht.

Op maandag 29 juli zal ik samen met hem te gast zijn bij de podcast Nerd Culture en hebben we de tijd om hem veel vragen te stellen. Wat Boris dan ook zeker zal doen. Zelf wil ik graag de vragen stellen namens jullie de lezers van ons blog en de deelnemers van onze Facebook (coachings)groepen.

Heb je een vraag voor Hanno, stel die dan via het formulier onderaan dit blog en ik zal er dan zoveel als mogelijk aan hem stellen. Je kan dan in de loop van de week de podcast hier terugkijken maar ook op de meeste podcastprogramma’s via het kanaal van Gamekings Nerd Culture.

Echter ik heb natuurlijk in de loop der tijd ook al veel vragen gesteld aan Hanno en in dit artikel passeren een aantal van die vragen de revue.

Leefstijl of Medicijn? Wat is je ervaring, wat is je drijfveer?

Mijn drijfveer komt echt uit de spreekkamer waar ik al jaren geleden zag dat mensen binnenkwamen verwezen door huisartsen met enorm veel medicijnen. En die medicijnen hadden kennelijk niet geholpen of althans veel te weinig anders waren ze nooit bij mij in de spreekkamer terecht gekomen.

En ik wist dat er niets gebeurde aan de voorkant van de ziekte. Daar bedoel ik dus mee aan de werkelijke oorzaak van de problemen. Terwijl we proberen aan de achterkant de glucose naar beneden te krijgen maar de onderliggende reden namelijk de overvolle energievoorraden en de ontsteking die daarmee gepaard gaat. En die ontsteking maakt ons insulineresistent en daardoor krijgen we een hoge bloedglucose waarde. En daar doen we dus niets aan. We doen niets aan die overvolle energie voorraden en niets aan de ontsteking.

Een tiental jaren terug zijn er een aantal grote onderzoeken geweest waarbij mensen met medicatie een optimaal HbA1c hebben gekregen. Zo optimaal mogelijk, dat wil zeggen een HbA1c van nagenoeg normaal zo rond de 48 mmol/mol. Dit met maximale orale medicatie plus insuline. In die studie hebben ze toen gekeken naar complicatie ontwikkeling en wat je ziet is dat er wel een hele kleine vermindering van complicaties werd geconstateerd maar ze krijgen nog steeds heel veel complicaties.

Er zijn steeds mensen die lever en nier problemen  krijgen, die schade aan hun retina krijgen. Dus dan kun je je afvragen of je met medicamenten bereikte nagenoeg normale glucosewaardes  (en niemand weet precies hoe dat komt daar wordt veel te weinig onderzoek naar gedaan) wel echt is iets om na te streven. Ik denk persoonlijk dat dit komt omdat de onderliggende problemen van die ontsteking daar doen we dus niets aan met medicijnen. En daar moet je dus wel iets mee. Dat is dus mijn belangrijkste motivatie.

Wat is jouw rol bij het invoeren van leefstijlgeneeskunde

Ik zie mezelf als specialist als inspirator en ook ik geef informatie aan mensen over hun ziekte en wat ze er zelf aan kunnen doen. Dat is mijn rol als dokter. Maar ik ben ook wetenschapper.

We hebben nu een meer one-size fits all oplossing voor alle mensen met diabetes type 2, terwijl we heel goed weten dat ieder mens verschillend is en ieder mens gaat anders om met voeding. De ene mens kan heel goed een tomaat eten zonder dat de bloedglucose omhoog gaat terwijl bij een ander dat wel gebeurd. Dat heeft heel veel te maken met de bacteriën in de darm bijvoorbeeld. Er zijn sommige mensen die nauwelijks een bloedglucose stijging krijgen bij stress en andere mensen (hierbij noemt Hanno mij als voorbeeld)  die krijgen enorme glucosepieken. Daar moet je dus iets mee. En daar zijn we dus hard mee bezig om daar naar te kijken om mensen daar specifiek mee te helpen.

En nu ben ik bijvoorbeeld consultant voor Stichting Je Leefstijl Als Medicijn maar ook voor Stichting Voeding leeft dat leefstijlprogramma’s op de markt brengt en die help ik om hun programma te optimaliseren omdat ik vind dat dat ook een rol is die je kan spelen. Het is dus heel divers wat ik allemaal kan doen.

Een dokter is een slechte coach, maar wie is dan coach?

Leefstijlgeneeskunde: “Een dokter is een slechte coach” is de kop van dit artikel op de website van de Universiteit Leiden. Maar wie is dan die coach? Een ervaringsdeskundige? Of de diëtist, de leefstijlcoach, de psycholoog, de fysiotherapeut, de beweegcoach ……..?

Ik denk inderdaad dat patiënten elkaar onderling enorm kunnen helpen. Maar ik denk ook dat die leefstijlcoach er echt moet komen. Maar dat moet dan iemand zijn die goed op de hoogte is van de ziekte die een patiënt heeft en wat daar aan leefstijlaanpassingen bij kunnen helpen, en dat moet dan een hele brede context krijgen. Ik denk dan niet alleen aan biologische interventies maar ook aan sociaal maatschappelijke interventies. En een zeer gedegen opleiding heb je daarvoor nodig.

Wim

Ik denk dan dat het meer een coördinator wordt, er is al het maatschappelijk werk, er is al de schuldhulpverlening, er is al een diëtist maar persoonlijk denk ik niet dat er een nieuw beroepsgroep moet komen. Er zijn al POH’ers er zijn al fysiotherapeuten. Ik heb zelf een leefstijlcoach opleiding gevolgd en dat is echt niet een opleiding waar je mensen met diabetes gaat helpen omkeren. Ik heb daar geleerd dat je minder moet eten en meer moet bewegen. 

Hanno

Ja het is wel belangrijk dat je dit zegt. Dat is volstrekt onvoldoende voor de leefstijlcoach zoals die er uiteindelijk moet komen.

Ik zal je een voorbeeld geven uit de praktijk: 

Wij behandelen mensen in ons ziekenhuis met een team van mensen. Dus met een verpleegkundige,  met een psycholoog, met een diëtist, met een fysiotherapeut als dat nodig is, met een dokter. Dat zijn allemaal mensen die zitten op 1 gang heel dicht bij elkaar en toch is het ontzettend moeilijk om dat in zo een team voor elkaar te boksen. Want mensen krijgen ondanks het feit dat we elke week overleg hebben toch tegenstrijdige adviezen. En waar je eigenlijk naar toe wil is dat je de mensen niet langs een enorme rij van behandelaars wil sturen. Je moet 1 iemand hebben die dat met een patiënt voor elkaar bokst. Dat is veel efficiënter en volgens mij ook veel helderder voor de patiënt.

En ondertussen kunnen mensen onderling elkaar ontzettend veel leren denk ik. Het moet een soort van synthese worden.

Hoe zie jij de toekomst? Word je nog ooit werkeloos als diabetes specialist?

Ik hoop echt dat het zover komt dat ik als diabetes specialist werkloos wordt  dat is echt wat ik zou willen. Ik ben bang dat het uiteindelijk niet zal gebeuren want hoewel het zeker zo is dat de klassieke type 2 diabetes die kan voor 90 tot 100% voorkomen worden. Dat heb je ook kunnen zijn tijdens mijn lezing op dat plaatje van de prevalentie van type 2 diabetes in verschillende delen van de wereld. En als je echt je best doet dan kan je als je deze vorm van diabetes hebt dan kan je echt weer van de medicijnen af komen en weer gezond worden. 

Maar er zijn heel veel mensen die niet die klassieke vorm van type 2 diabetes krijgen ondanks dat die ook type 2 diabetes wordt genoemd. Die hebben niet echt type 2 diabetes. Die hebben een type van diabetes waar het primaire probleem is met de insuline productie. Daar weten we de precieze oorzaak nog niet van. Het is geen type 1 maar daar is iets anders aan de hand met de bètacel (de insuline producerende cel). Daar kan je heel veel doen met je leefstijl maar daarbij kom je dus niet van je pillen af. 

Hoe kan je erachter komen of iemand problemen heeft met de insulineproductie?

Je kan een goede indruk krijgen van de insuline reserve door in nuchtere toestand (na 10 uur vasten) een c-peptide te meten en een glucose. Wat wij dan doen in de praktijk bij ons is dat we dat dus meten maar er zijn nog geen normaalwaardes voor en dat maakt het lastig om het precies in te schatten. Daarom zeg ik ook je kunt een inschatting maken van hoeveel insuline iemand nog maakt door die 2 metingen (glucose en c-peptiden) en ik benadruk dat je dus echt die 2 metingen nodig hebt. Want als iemand een glucose heeft van 4 dan behoort de hoeveelheid c-peptiden vrij laag te zijn dus dan kan je er niet zo heel veel van zeggen. (tenzij hij nul is want dan maakt iemand totaal geen insuline meer). Maar als de glucose hoger is dan behoor je dus hogere c-peptiden te hebben. En als de c-peptiden dan onder een waarde van 0,8 komt (de waarde die wij aanhouden op grond van onderzoek dat we zelf gedaan hebben). Dan heb je een indicatie dat iemand heel weinig insuline meer maakt.

In deze podcast op de website van TNO gaat Hanno nog verder in op dit onderwerp samen met Suzan Wopereis, senior onderzoeker systeem biologie bij TNO met een focus op gezondheid

De rol van eHealth en het PGO in de leefstijlgeneeskunde

Wij zijn als Stichting vooral bezig met e-health en wij volgen de ontwikkelingen dan ook met interesse. Na het mislukken van de opzet van een nationaal elektronisch patiëntendossier zien we nu de opkomst en ontwikkeling van de zogenaamde Persoonlijke GezondheidsOmgeving (PGO).

Onze visie is namelijk dat de patiënt weer baas zou moeten worden over zijn eigen gezondheid. Om dat te doen heeft de patiënt dus ook behoefte aan zijn eigen gezondheidsdata. Met een PGO kan de patiënt dus zelf al zijn data ophalen bij alle zorgverleners waar hij mee in aanraking is geweest. Dat kan dus zijn bij diverse ziekenhuizen maar ook bij zijn huisarts of andere zorgverlener. Daarnaast kan men de gegevens toevoegen vanuit persoonlijke data zoals bijvoorbeeld de stappenteller, de glucosemeter of de weegschaal.

In combinatie met een persoonlijk leefstijlplan kan dan de patiënt zelf de regie in handen nemen. Zo kan de patiënt zich ook beter voorbereiden aan een bezoek aan zijn zorgverlener omdat hij vooraf al inzicht heeft in zijn laboratoriumuitslagen en daardoor effectiever het gesprek aangaan met deze zorgverlener.

Ook kan de PGO ons helpen bij onze online community waar wij online coaching en groepsondersteuning bieden op grond van bijvoorbeeld gewicht en buikomvang en HbA1c waardes. Het PGO biedt ons een veilige en betrouwbare omgeving voor onze deelnemers om deze data vast te leggen en de patiënt kan hierbij volledig zelf beslissen welke data hij met de community, de online arts of de e-health coach wil delen.

Hanno

Jij hebt  het hier over wat we noemen een Health Data Community. En ik denk absoluut dat dit de toekomst is voor de zorg van chronische ziekten in de breedste zin. Waarbij mensen dus baas zijn over hun eigen gezondheidsdata. En die data kunnen ze dan in zo een community op een veilige manier kwijt. En als de mensen dat willen kunnen ze die data delen met anderen die in de community zitten. Op die manier kunnen mensen van elkaar leren. Maar die community moet ook een hele grote kennisbank zijn over de verschillende aandoeningen. En via die kennisbank zou je moeten kunnen kiezen wie je nodig hebt om met die ziekte aan de slag te gaan. 

Hoe lang kan iemand in ketose blijven?

Waarschijnlijk heel erg lang. Er zijn geen studies die over jaren hebben gekeken. Maar in principe zijn ketonen hele efficiënte brandstoffen. Maar een ketogeen dieet moet je heel zorgvuldig opbouwen. In die zin dat je er voor moet zorgen dat je voldoende vezelrijke koolhydraten moet blijven eten. Je mag dus maar heel weinig koolhydraten dus zorg er vooral voor dat het koolhydraten zijn uit groene groentes. Want daarin zitten veel goede vezels en micronutriënten die je nodig hebt. Dus je moet wel goed opletten maar als je het verstandig doet dan kun je waarschijnlijk heel lang in ketose blijven.

Wat bedoel je dan met lang?

Misschien wel jaren.

Hoe kun je diabetes voorkomen? 

In principe doe je hetzelfde bij mensen met pré-diabetes als bij mensen met diabetes. Het is eigenlijk dezelfde aanpak. Door veel onbewerkt te eten. Dat is volgens mij het allerbelangrijkste regel wat voeding betreft, en naarmate je meer insuline resistent bent en hogere glucoseconcentraties in je bloed hebt daardoor, je meer op moet op moet passen met zetmeel en suiker producten. Het is niet alleen voeding maar het is ook beweging  oppassen met stress maar dat scheelt van persoon tot persoon. Maar in principe is de behandeling in de fase van pré-diabetes hetzelfde als voor mensen die al diabetes hebben. Daarmee voorkom je dat mensen diabetes krijgen.

Stel je vraag aan Hanno Pijl

Op maandag 29 juli gaan we een Nerd Culture podcast opnemen die in de loop van die week online gezet zal worden via al de bekende podcastkanalen. Heb jij een vraag aan Hanno stuur hem ons dan via onderstaand formulier. We zullen een aantal van deze vragen dan ook aan Hanno stellen.

Het is nu inmiddels maandag en we gaan vanmiddag starten met de opname. Er kunnen nu geen vragen meer toegevoegd worden. Daarnaast hebben we ontzettend veel vragen ontvangen dus kunnen we helaas niet alle vragen tijdens de podcast beantwoorden. Maar ik wil iedereen bedanken die een vraag heeft ingestuurd. Er zaten echt heel interessante vragen bij. We sturen iedereen die een vraag heeft ingediend een bericht zodra de podcast online staat.

En hier is dan de podcast met daarin de antwoorden op de vragen.

Eerdere Nerd Culture podcasts

Weer baas over je eigen gezondheid

In deze ruim 2 uur durende uitzending van de podcast Nerd Culture spreken we over gezondheid, diabetes omkeren, bio-hacking, leefstijl, metabool syndroom, depressie, burn-out. Gespreksleider Boris van de Ven is zelf ook ervaringsdeskundige omdat ook hij te maken heeft gehad met burn-out en diabetes en ook hij een persoonlijke zoektocht heeft ondernomen naar oorzaken en oplossingen.

Meer achtergrond informatie bij deze video vind je in het artikel over gezondheid en biohacking

Nerd Culture met Jacqui van Kemenade

De eerste uitzending van Nerd Culture viel tegelijk met het oprichten van Stichting Je Leefstijl Als Medicijn. Er is in die tijd ontzettend veel gebeurt. Een belangrijke mijlpaal was hierbij dat Jacqui van Kemenade is toegetreden tot het bestuur van de Stichting.

Reden genoeg voor een nieuwe uitzending. Jacqui is al heel lang huisarts maar daarnaast ook nog eens gespecialiseerd als diabetes kaderarts en leefstijlarts. Ze heeft nu een praktijk als leefstijlarts in Breda. In deze uitzending maken we uitgebreid kennis met Jacqui en praten we 2 uur lang over gezondheid, diabetes, metaboolsyndroom en de gigantische (gezondheids) uitdagingen waar deze maatschappij voor staat. Wat is de rol van big pharma en hoe kun je zelf de verantwoordelijkheid en de regie nemen voor je gezondheid.

Artikelen met en over het werk van Hanno Pijl

Hieronder vind je een aantal artikelen zoals deze verschenen zijn in de diverse media waarin Hanno zijn visie toelicht. 

​Wil jij leefstijltips maar ook meedenken over een gezonde, duurzame en vitale samenleving?

Het leefstijl Als Medicijn Platform zijn openbare groepen op Facebook en LinkedIn voor iedereen die mee wil praten en denken over een gezondere, duurzame en vitale samenleving. Word jij ook lid? Je bent van harte welkom.

Het sponsor bedrag tot nu toe: 3.038,20 Euro

steun het werk van de Stichting Je Leefstijl Als Medicijn

De Facebook pagina Leefstijl als Medicijn / Lifestyle as Medicine brengt nieuws en wetenswaardigheden op het gebied van een gezonde leefstijl. Like deze pagina dan ben je altijd op de hoogte van wat er actueel is over het onderwerp leefstijl als medicijn.

Contact opnemen

Deze website is een initiatief van de stichting Je Leefstijl als Medicijn. Heb je vragen of opmerkingen dan kun je ons bereiken via e-mail [email protected] of via onderstaand formulier. Bellen of WhatsApp kan ook op nummer 06 42 44 22 25. Dit is het nummer van Wim Tilburgs, voorzitter van de stichting Je Leefstijl als Medicijn.

Stichting Je Leefstijl Als Medicijn

KvK nummer 72173653 RSIN 859015567

Bankrekening NL 46 RABO 0331 9175 13