De ramadan biedt een grote kans, realiseerde cultuurproducent Younes Bouadi zich. De komende tijd ontwikkelt hij samen met onder meer de Stichting Je Leefstijl Als Medicijn een project om de vastenmaand voor gezondheidsverbetering in te zetten.
Nederlanders met een migrantenachtergrond hebben een vergrote kans op chronische ziektes zoals diabetes type II. Maar bestaande leefstijlprogramma’s weten deze mensen vaak lastig te bereiken.
Younes Bouadi: “De ramadan is een grote kans”
Toen hij enkele jaren geleden in Syrië werkte, kwam voor Younes Bouadi de ommekeer. Als cultuurproducent, onder meer als hoofd productie en research bij Studio Jonas Staal, werkte Bouadi vaker in conflictgebieden. In Rojava in Noord-Syrië begeleidde hij de bouw van een parlementsgebouw ten behoeve van het zelfbestuur van het gebied. Zijn drukke werkzame leven was ten koste van zijn gezondheid gegaan. Hij had overgewicht en symptomen van pre-diabetes. Gecombineerd met de stress van het werken in een land dat in een burgeroorlog verwikkeld was, liep Bouadi tegen zijn grenzen aan.
Verbeter de wereld begin bij jezelf
Bouadi: “Ik ben hier om te helpen de wereld te veranderen, realiseerde ik me. Dan moet ik ook mezelf veranderen.” Met een koolhydraatarm dieet wist hij 30 kilo af te vallen en zijn bloedsuikerspiegel onder controle te krijgen. Andere kwalen zoals astma verdwenen ook. Mensen in zijn omgeving hadden de transitie gevolgd en vroegen Bouadi ze bij hun eigen gezondheidsverbetering te coachen. Bouadi: “Te midden van het oorlogsgeweld was het heel motiverend om met mensen te werken aan iets waar ze ondanks de moeilijke omstandigheden nog zelf controle over konden hebben. In het Midden-Oosten en Noord-Afrika overlijden twee tot drie keer zo veel mensen aan diabetes type II dan aan alle gewapende conflict bij elkaar.”
In het Midden-Oosten en Noord-Afrika overlijden twee tot drie keer zo veel mensen aan diabetes type 2 dan aan alle gewapende conflicten bij elkaar
Younes Bouadi
Healthy aging – gezond oud worden.
Terug in Nederland besloot Bouadi het probleem grootschaliger aan te pakken. Hij startte met de masteropleiding Healthy Ageing Professional aan de Hanzehogeschool Groningen, en lanceerde als innovatieopdracht een gezondheidsproject gericht op Nederlanders met een migratieachtergrond.
Mensen met een migratieachtergrond hebben veel meer kans op diabetes type 2
Waarom deze doelgroep?
Bouadi: “Een migratieachtergrond blijkt vaak met een minder goede gezondheid samen te hangen. Nederlanders met een Turkse, Marokkaanse of Hindoestaanse achtergrond hebben ongeveer drie keer zo veel kans op diabetes type II. De bestaande programma’s waarmee de ziekte bewezen kan worden omgekeerd, zoals Keer Diabetes2 Om, weten de migrantendoelgroepen moeilijk te bereiken. Daar liggen veel mogelijkheden. De ramadan biedt daarbij bovendien een uitstekend aanknopingspunt.”
Welke mogelijkheden biedt de ramadan?
“Zo’n 900.000 Nederlanders met een moslimachtergrond nemen jaarlijks aan de vastenmaand deel. Het is een periode van bezinning en herstel, lichamelijk en geestelijk. Maar op de huidige manier gaat de gezondheid er eerder van achteruit. Bij de iftar, het ritueel waarbij vrienden en familie na zonsondergang samenkomen om de maaltijd te genieten, wordt vaak ongezond gegeten. Langzaam verandert de hele ramadan in een suikerfeest.
Zet de religieuze waarde in voor positieve gezondheidsverandering.
Dat maakt dat de ramadan een grote kans is. Met een gerichte campagne kan de religieuze waarde die de periode voor moslims heeft, worden gebruikt voor een positieve gezondheidsverandering. De oorspronkelijke Noord-Afrikaanse en Midden-Oosterse keukens bieden uitstekende gezonde alternatieven. Met het vasten en met aandacht voor goede slaap en voldoende beweging, is de weg naar verbetering mogelijk. Een bijkomend voordeel is dat de ramadan, zoals ik zelf heb gemerkt, ‘lichter’ wordt. Door het ontbreken van enorme dips in de bloedsuikerspiegel doordat gezonder wordt gegeten, wordt het makkelijker de vastentijd door te komen.”
Hoe zien je plannen voor het project eruit?
“Momenteel werk ik samen met onder meer de Stichting Je Leefstijl Als Medicijn en zoeken we samenwerking met hun partner Lifestyle4health. De komende maanden besteed ik aan het uitbreiden van dat netwerk. Tijdens de ramadan in het voorjaar van 2021 komt wat mij betreft het gesprek over gezondheidsverbetering op gang. Een jaar later moet er een kant en klaar programma liggen dat in samenwerking met bijvoorbeeld moskeeën en buurthuizen kan worden ingezet.
Eind vorig jaar heb ik in Egypte een succesvolle pilot met een arts, een bewegingsspecialist en koks gedaan. Komende maanden is Stichting Je Leefstijl Als Medicijn betrokken bij een onderzoeksproject van Lifestyle4health in de Schilderswijk in Den Haag, om de mogelijkheden van een gezondheidsinterventie te onderzoeken. Met wetenschappers en culturele instellingen onderzoeken we ook de mogelijkheid van het organiseren van een symposium om het specifiek vraagstuk van gezondheidsverbetering rond de ramadan te onderzoeken.”
Hoe moet het programma er uiteindelijk uitzien?
“De inhoud moeten we samen met de partners ontwikkelen. Het zal waarschijnlijk veel parallellen hebben met bestaande leefstijlprogramma’s, maar met meer culturele sensitiviteit. De reden die ik vaak hoor waarom mensen ongezond eten, is dat ze dat doen omdat anderen het ook doen. Mogelijk ligt de uitdaging vooral in het creëren van een voortrekkersgroep, een gemeenschap binnen de gemeenschap, die met hun leefstijl aan de gang gaat en daarbij met voorlichting en coaching wordt ondersteund.”
Hoe past dit initiatief binnen je werk als cultuurproducent?
“Mijn werk is altijd gericht geweest op sociaal onrecht. Cultuur is voor mij een vorm van weerbaarheid naar de omgeving. Als reactie op de overvloed aan reclame die mensen in de richting van een ongezonde levensstijl probeert te krijgen, is het mooi om terug te kunnen grijpen op intrinsieke waardes zoals de bezinning van de vastenperiode. In de cultuursector heb ik ruime ervaring met interdisciplinaire projecten om sociale vraagstukken te agenderen. Dit is een mooi onderwerp om die ervaring bij in te kunnen zetten.”
Reactie Professor Hanno Pijl
Ik heb ons plan voorgelegd aan Hanno Pijl lid van de raad van advies van Stichting Je Leefstijl Als Medicijn en dit was zijn enthousiaste reactie:
Beste Wim,
Dit is HELEMAAL GEWELDIG. De problemen onder de Marokkaanse mensen zijn nog veel groter dan onder “Caucasiërs” in Nederland en het is heel lastig voor mensen van buiten de cultuur om Marokkanen te bereiken, al is het alleen al omdat wij de cultuur niet goed kennen.
Als jullie een interventie kunnen ontwerpen die past binnen de Marokkaanse cultuur doen jullie fantastisch werk. We kunnen dan ook naar Den Haag bijvoorbeeld, waar veel gezondheidsproblemen zijn onder Marokkanen.. Laat me weten als ik iets kan bijdragen…
Hartelijke groet,
Hanno Pijl
Project aanpak diabetes type 2 in de regio
We hopen de Ramadan actie voor moslims met diabetes type 2 te starten in 2 regio’s in Nederland. Een van de regio’s zal Den Haag zijn. Ook zijn we ons aan het oriënteren in Brabant. Meer hierover kan je lezen in het artikel: Aanpak diabetes bij Marokkaanse mensen in Helmond
Hoe slechter je sociaaleconomische status, hoe groter de gezondheidsrisico’s.
Bovenstaand artikel was het eerste artikel dat we op onze site plaatsen naar aanleiding van de samenwerking van Stichting Je Leefstijl Als Medicijn en Younes Bouadi. Sinds die tijd hebben we samen ontzettend hard gewerkt en veel geleerd. Dit vertaald zich in een aantal artikelen maar vooral ook op het opzetten van veel lokale samenwerkingen gericht op het verkleinen van de gezondheidsverschillen in Nederland.
Diabetici met een migratieachtergrond raken de weg kwijt in de zorg
Het suikerhuis mensen met diabetes helpen op een laagdrempelige manier
‘Mensen met een migratieachtergrond hebben goede rolmodellen nodig’
