Recensie Leefstijlgeneeskunde in de praktijk, Praktische handleiding voor de zorgprofessional, door Peter van Lonkhuyzen
De leefstijlgeneeskunde floreert. Niet alleen patiënten zelf maar ook steeds meer zorgverleners ontdekken het vakgebied. Twee op zorgprofessionals gerichte overzichtswerken over de leefstijlgeneeskunde zijn inmiddels verschenen: Handboek leefstijlgeneeskunde, met name bestemd voor artsen, en Leefstijl in de psychiatrie, gericht op professionals binnen de geestelijke gezondheidszorg.
In de praktijk zullen artsen en psychiaters vaak echter weinig tijd hebben om de leefstijlverandering van hun patiënten zelf te begeleiden. De taak komt grotendeels terecht bij professionals zoals leefstijlcoaches, diëtisten en fysiotherapeuten. Met het boek Leefstijlgeneeskunde in de praktijk van Marjolein Streur-Kranenburg worden alle zorgprofessionals bediend vanuit de praktische insteek van de leefstijlbegeleiding.
Totaaloverzicht van het vakgebied
Marjolein Streur-Kranenburg is leefstijlcoach, gezondheidswetenschapper, docent en journalist. Vanuit encyclopedische kennis geeft ze een totaaloverzicht van het vakgebied. Leefstijlgeneeskunde heeft een wat en en een hoe. Onderdeel van het ‘wat’ zijn de leefstijlfactoren die worden samengevat in schema’s zoals het leefstijlroer van Vereniging Arts en Leefstijl en spinnenweb van de Positieve Gezondheid-beweging. Dat wil zeggen dat behalve voeding en beweging aandacht nodig is voor stress, slaap, genotsmiddelengebruik, sociale verbinding en zingeving. De factoren worden door Streur-Kranenburg achtereenvolgens uitvoerig behandeld.
In haar hoofdstuk over voeding geeft Streur-Kranenburg bijvoorbeeld een overzicht van de wetenschappelijk onderbouwde adviezen. Ze blijft dichtbij de aanbevelingen van de Gezondheidsraad, maar wijst ook op ‘schuivende’ discussies zoals over vetten en de mogelijkheden van koolhydraatarme diëten bij diabetes type 2. Van ultrabewerkte voeding tot micronutriënten en van eetpatronen tot eetmomenten weet ze de aspecten van voeding die op de gezondheid van invloed kunnen zijn, in ongeveer dertig pagina’s samen te vatten.
Het hoe
Bijzonder aan Leefstijlgeneeskunde in de praktijk is dat Streur-Kranenburg uitgebreid ingaat op het ‘hoe’ van de leefstijlcoaching. In drie hoofdstukken bespreekt ze gedragsverandering, gespreksvoering en gesprekstechnieken. Leefstijlcoaches kunnen kun zo kennis van bepaalde technieken bijspijkeren en zich op nieuwe ideeën laten brengen. Benaderingen zoals motiverende gespreksvoering en oplossingsgericht coachen passen in de toolkit van elke leefstijlcoach.
In het slothoofdstuk laat Streur-Kranenburg zien dat de huidige leefstijlgeneeskunde het domein is van veel samenwerkingsinitiatieven. Kort passeren onder meer GezondDorp, Keer Diabetes 2 Om, 2diabeat, de GROZ-fieldlabs en Je Leefstijl Als Medicijn de revue.
Brede kennis van zaken
De wetenschap leert ons dat “een kleine verandering van leefstijl al bijdraagt aan het voorkomen, verminderen of zelf tot stilstand brengen en omkeren van chronische ziekten”, zoals Iris de Vries van Arts en Leefstijl in het voorwoord van Leefstijlgeneeskunde in de praktijk schrijft. De uitdaging voor leefstijlprofessionals is daarbij echter dat leefstijlfactoren bij verschillende patiënten op verschillende manieren tot uitwerking kunnen komen. Om hun behandeling op deze grote diversiteit af te kunnen stemmen, hebben ze brede kennis van zaken nodig, naast voldoende expertise en ervaring op het gebied van gedragsverandering. Met Leefstijlgeneeskunde in de praktijk worden ze daarin effectief ondersteund.
Leefstijlgeneeskunde in de praktijk, Praktische handleiding voor de zorgprofessional door Marjolein Streur-Kranenburg, Bohn Stafleu van Loghum 2023
Meer lezen over leefstijlgeneeskunde
Leefstijlgeneeskunde – Je Leefstijl Als Medicijn
