‘Idee dat samenleving en overheid meer aan zorg dan preventie uitgeven klopt niet’

Preventie is ‘hot’, maar onze blik op het onderwerp is beperkt. Dat is de strekking van een opmerkelijk artikel van een groep wetenschappers in Samen gezond, een digitaal magazine van Coincide. Preventie heeft ons beduidend meer levensjaren opgeleverd dan de curatieve zorg.

Coincide is een bedrijf dat reisjes organiseert voor zorgbestuurders en overheden. Het bedrijf geeft ook met enige regelmaat digitale tijdschriften uit. De jongste publicatie, Samen gezond, heeft preventie als thema.

Onder de kop Preventie: het andere verhaal grijpen vertegenwoordigers van Health Holland samen met een aantal wetenschappers de gelegenheid aan om het begrip ‘preventie’ vanuit een brede context te bespreken. Health Holland is een topsectororganisatie die vanuit het ministerie van EZ het interdisciplinaire onderzoek in de zorg ondersteunt. We hebben een beperkte blik op preventie, aldus de auteurs van het artikel. Ze heeft ons de afgelopen anderhalve eeuw enorm veel opgeleverd.

Geboortezorg, vaccinaties en riolering

Bij preventie denken we vaak aan maatregelen zoals gezondheidsbevordering en gezondheidsbescherming, aan screeningsprogramma’s, rookvrije schoolpleinen en publiekscampagnes. Maar in feite zijn we al eeuwen bezig met gezondheidsbevorderende maatregelen zoals geboortezorg, verbeterde arbeidsomstandigheden, vaccinatieprogramma’s, drinkwatervoorziening, riolering, verkeers en hygiënemaatregelen. Alle maatregelen bij elkaar hebben ervoor gezorgd dat we de afgelopen 150 jaar gemiddeld 40 jaar langer zijn gaan leven. En het overgrote deel daarvan, 35 jaar, is te danken aan de verbeteringen in de kwaliteit van de samenleving, aan preventie dus. De overige vijf jaar heeft de curatieve zorg toegevoegd.

“Het is zo vanzelfsprekend geworden dat we het bijna zouden vergeten”, schrijven de auteurs. “We zijn goeddeels ‘onbewust bekwaam’ op het gebied van preventie. We doen het gewoon, zonder erbij stil te staan. Daardoor kan het lijken dat we maar weinig aan preventie doen, omdat we bij dat woord alleen nog aan de selectieve ‘smalle’ set van inspanningen denken, zoals bijvoorbeeld campagnes tegen het roken.”

De successen kunnen een inspiratiebron zijn

Met het artikel lijken de auteurs enerzijds een lans te willen breken voor de zegeningen van preventie, en anderzijds de negatieve sfeer rond het thema (‘de overheid doet er niks aan’) te doorbreken. “De successen van de afgelopen anderhalve eeuw kunnen een inspiratiebron zijn voor de komende decennia.”

Tegelijk lijken ze de discussie ook een bepaalde richting op te willen sturen. In een vermakelijke toekomstvisie in het artikel wordt geschetst hoe de gezondheidsverbetering anno 2030 eruit komt te zien. Vooral de nadruk op e-health valt daarin op. “Dankzij meetapparatuur die geïntegreerd is in ons leven, krijgen we suggesties op maat voor een gezonde leefstijl. […] Dankzij goede monitoring van individuele gezondheid en omgevingsvariabelen hebben mensen zelf goed zicht op de stand van zaken, desgewenst samen met hun mantelzorger, of, op meer geaggregeerd niveau, de beslissers in de wijk, gemeente, provincie, en/of landelijke overheid. Dat maakt het gemakkelijker om in te grijpen als er iets acuut of langdurig niet goed gaat, van smog, hittegolf, brand, vervuild leidingwater tot epidemieën, fijnstof, droogte, overgewicht, werkloosheid, drugsoverlast.”

Lees het artikel in Samen gezond

De auteurs van het artikel zijn Nico van Meeteren (Health Holland), Jochen Mierau (RUG), Hanneke Molema (TNO Gezond Leven), Maggy Sallons (Health Holland), Katarina Jerkovic (Tilburg University), Henk Garretsen (Tilburg University), Diederick Grobbee (Hoogleraar Klinische Epidemiologie, Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijns Geneeskunde, Universitair Medisch Centrum Utrecht). Deze auteurs zijn lid van de adviescommissie Missieteam 1 leefstijl en leefomgeving van Health Holland, waarin ook Wim Tilburgs namens Je Leefstijl Als Medicijn vertegenwoordigd is. De overige auteurs van het artikel zijn Pieter van Mechelen (freelance wetenschapsjournalist), Jannica Swieringa (Health Holland) en Hanna Groen (Health Holland).

Lees ook

Nederland wil meer aandacht voor preventie en leefstijl

De meerderheid van de Nederlanders wil dat er in de zorg meer aandacht komt voor preventie en een gezonde leefstijl, aldus Zorginstituut Nederland

Leefstijlgeneeskunde wordt regeringsbeleid

In een Kamerbrief schetst de minister van VWS zijn plannen voor de hervorming van de zorg. De leefstijl wordt een belangrijk aandachtspunt

De PGO komt eraan. Wat betekent dat voor jou? - leefstijlnieuws - e-health

De PGO komt eraan wat betekent dat voor jou

Alle gegevens over je gezondheid op een plek. Inzicht en een goede toelichting op al jouw gezondheidsdata maakt je weer baas over jouw gezondheid

mogelijkheden digitale begeleiding patiëntzorg onderzocht - leefstijlnieuws - e-health

Digitale begeleiding helpt patiënten met hoge bloeddruk

Bij een onderzoek bij de digitale begeleiding van bloeddrukpatiënten, werden uitstekende resultaten geboekt

Workshop leefstijlgeneeskunde Hanno Pijl Yvo Sijpkens en Wim Tilburgs werkconferentie preventie in het zorgstelsel

Leefstijlgeneeskunde - Je Leefstijl Als Medicijn

Leefstijlgeneeskunde waarmee de arts leefstijl als medicijn voor kan schrijven. Een samenwerking van wetenschap, geneeskunde en patiënt.

Slechts vier gezonde levensjaren na je veertigste

Slechts vier gezonde levensjaren na je veertigste: het lot van 900.000 Nederlanders

Mensen met ongezonde leefgewoontes mogen vaak maar 4 gezonde jaren verwachten tussen hun 40e en 70e, aldus onderzoek van Ancora Health