Gemeenten zouden spil preventie moeten zijn maar kunnen weinig uitrichten

Gemeenten kunnen een centrale rol spelen bij het inrichten van een gezonde samenleving, maar het ontbreekt ze aan de mogelijkheden om die rol echt te kunnen pakken. In een openhartige podcast bij VitaValley vertelt Sven de Langen, voormalig wethouder van Volksgezondheid van Rotterdam, over de uitdagingen waarmee gemeenten worden geconfronteerd.

In twintig jaar tijd is het aantal fastfoodrestaurants in Rotterdam verdubbeld. Wethouder Sven de Langen stond erbij, keek ernaar, maar kon er weinig aan doen. Het ontbreekt gemeenten nu eenmaal aan wettelijke middelen om multinationals tegen te houden. “Er zijn aandeelhouders in Amerika die verdienen aan het dik maken van arme Rotterdammers”, zoals hij de pijnlijke waarheid uitdrukt in een openhartig podcast-interview met Maarten Ploeg, programmadirecteur van VitaValley, op de website van het zorginnovatienetwerk.

De Langen is bestuurder van PZC Dordrecht en was voorheen wethouder Volksgezondheid, Zorg, Ouderen en Sport in Rotterdam, en daarnaast bestuurslid van de Vereniging Nederlandse Gemeenten. Op gemeentelijk niveau wordt een belangrijk deel van de zorg georganiseerd, en de gemeentelijke overheden zijn de voor de hand liggende partijen om de preventie te coördineren. Maar daarvoor hebben ze weinig mogelijkheden en middelen. Slechts een fractie van de zorgbudgetten kunnen aan preventie ten goede komen. Dat kan frustrerend zijn, aldus De Langen: “Elk jaar zie je de Rotterdammer gemiddeld dikker worden.”

Aanjagen van onderop

Hoe moet daar verandering in worden gebracht? Met grotere budgetten in de eerste plaats, maar De Langen maakt geen optimistische indruk. Van onderop kun je als gemeente proberen de preventie aan te jagen, zegt hij. In Rotterdam wordt samengewerkt met grote partijen zoals ziekenhuizen en grote werkgevers. In wijken worden verschillende partijen bij elkaar gehaald om preventieketens op te zetten, om bijvoorbeeld mensen met ongezond gedrag alternatieven aan te reiken. Het is allemaal nog pril en ontwikkelt zich langzaam. ‘Vraag’ en ‘aanbod’ van leefstijloplossingen vinden elkaar niet vanzelf, het is zaak de twee bij elkaar te brengen.

Eigenlijk is het gek, zegt De Langen. De curatieve zorg in Nederland is fantastisch georganiseerd. Mensen worden doorverwezen en vinden makkelijk hun weg. Maar als het om preventie gaat, is “de weg niet geplaveid.” Waarom is het een uitstekend geregeld en het ander totaal niet?

Beluister de podcast op de site van VitaValley

Lees ook