Géén supportgroepen in Integraal Zorgakkoord

Het veelbesproken Integraal Zorgakkoord waarmee minister Kuipers van VWS afspraken wil maken over de toekomst van de zorg is vooral opmerkelijk om wat er niet in staat. Supportgroepen worden niet vermeld en worden kennelijk niet geacht een rol te kunnen spelen. Terwijl Kuipers’ eigen ministerie enthousiast over de groepen lijkt.

De Nederlandse bevolking vergrijst en het aantal mensen met chronische ziektes neemt nog steeds toe. Om de zorg betaalbaar te houden wil minister Kuipers afspraken maken met betrokken partijen zoals huisartsen, wijkverpleging en ziekenhuizen. De afspraken staan in het Integraal Zorgakkoord dat onlangs aan de partijen is voorgelegd. Dat heeft al veel reacties losgemaakt, zo heeft een GGZ-koepel bekend gemaakt het akkoord niet te zullen tekenen, omdat de vrije artsenkeuze op de tocht komt te staan.

Wat niet in het Akkoord staat, is nog het opmerkelijkst. Support- en zelfhulpgroepen worden genegeerd. Ergens halverwege beschrijft het Akkoord de groepen als ‘oplossing buiten het medisch domein’, en ziet er hooguit een mogelijkheid voor als experiment bij regionale samenwerking. Maar elke steun dan ook voor de groepen ontbreekt verder. Dat is opvallend: in steeds meer patiëntenorganisaties en leefstijlinitiatieven spelen supportgroepen de laatste jaren juist een centrale rol. En het ministerie zelf lijkt er ook enthousiast over te zijn.

Noordrijn-Westfalen

In veel Europese landen zijn zelfhulpgroepen inmiddels een succes. Eind 2021 schreef De Juiste Zorg op de Juiste Plek, een website van het ministerie van VWS, een artikel over een reis naar Noordrijn-Westfalen om het zelfhulpmodel ter plekke te bestuderen. Een ‘pijler van informele zorg’ werden de groepen genoemd.

In Duitsland zijn er duizenden groepen. “Deelnemen aan een zelfhulpgroep biedt talloze voordelen”, aldus het artikel. “Mensen vinden er steun, solidariteit, menselijkheid, warmte, acceptatie en begrip. Ze leren er hun kwaliteit van leven te verbeteren en met het leven van alledag om te gaan.” Ze ontwikkelen bovendien vaardigheden op het gebied van zelfbeschikking, persoonlijke verantwoordelijkheid en het omgaan met hun probleem, ziekte of handicap. De druk op de zorg en het sociale systeem wordt verminderd. Uit onderzoek blijkt dat elke euro die naar zelfhulp gaat 7,24 euro oplevert.

€ 1,19 per verzekerde per jaar

Minister Kuipers heeft het artikel niet gelezen óf heeft andere redenen om de groepen buiten zijn plannen te laten. Maar als je de druk op de zorg wilt verminderen, is het op zijn minst merkwaardig dat supportgroepen niet in overweging worden genomen. In Duitsland bestaat er een elegant financieringsmodel voor: elke zorgverzekeraar moet € 1,19 per verzekerde per jaar voor zelfhulp beschikbaar stellen. Dat lijkt een logische oplossingen, als patiënten immers een tip krijgen van iemand uit een supportgroep om beter met hun aandoening om te gaan, kan dat een huisartsbezoekje besparen.

“Mensen die ziek zijn zullen de komende jaren vaker op zichzelf zijn aangewezen”, schreef NRC naar aanleiding van het Integraal Zorgakkoord. “Ze zullen vaker online in plaats van bij de huisarts hun antwoorden moeten vinden.” Onder dergelijke omstandigheden zullen supportgroepen alleen maar méér waarde krijgen.

Lees ook