Kunnen leefstijlprofessionals het hoofd boven water houden?

Eindelijk ruimte voor preventie in het basispakket, vond ik opgetogen halverwege 2018. Een verstandige keuze, want elke euro besteed aan preventie betaalt zich ruim keer terug: Oud-CPB-econoom Marc Pomp berekent dat elke euro aan preventie ruim €2,30 bespaart. Ook om me heen dus enthousiaste geluiden; zorgverleners met het preventiehart op de juiste plaats bereiden zich voor op een boost aan werkvreugde, inspiratie en zingeving in het werk. Eindelijk niet alleen symptomen bestrijden, maar voorkómen dat we ziek worden. En natuurlijk hoeft het geen vetpot te zijn, want werken aan een hoger doel is ook waardevol. Inmiddels zijn we ruim een half jaar verder en ben ik een illusie armer. Nog steeds ben ik blij met de komst van de GLI, maar zullen de leefstijlprofessionals het hoofd boven water kunnen houden? Of blijkt dit juist een gouden zet van de zorgverzekeraar?

Wat belooft de GLI?

Gemotiveerde volwassenen met overgewicht worden vanuit de basisverzekering twee jaar lang gecoacht op het gebied van voeding, beweging en gedrag. Dit tweejarig traject bestaat uit 16 bijeenkomsten, waarvan een deel individuele gesprekken en een deel middels groepsbijeenkomsten. Drie interventies hebben voldoende aanwijzingen voor effectiviteit en zijn aldus ingeschreven bij Loket Gezond Leven van het RIVM: CooL, De BeweegKuur en SLIMMER. De programma’s komen grotendeels overeen, met een vast omschreven traject, zoals ik in mijn vorige blog heb beschreven.

Hier zullen we als zorgverlener op moeten toeleggen.

Zorgverzekeraars bepalen het tarief en de vergoeding voor de GLI. Vorig jaar verdiepte ik me in de verschillende interventies om te bepalen welke we met de leefstijlkliniek willen gaan aanbieden. Elke interventie schrijft een vast aantal contactmomenten voor. Een simpele berekening riep vragen op: hoe kan dit uit? Hier zullen we als zorgverlener op moeten toeleggen. Het bleek dat de vergoeding voor alle zorgprofessionals binnen de GLI, ongeacht hun functie, €58 per uur zal zijn. Toen ik deze cijfers voor het eerst zag, dacht ik nog dat dit voorlopige cijfers waren. In die periode was in het nieuws dat de diëtisten protesteerden tegen het lage uurtarief dat al jaren €60 per uur is zonder indexering.

Verbod aanvullend te factureren

Dit zijn niet de enige voorwaarden. Twee toevoegingen maken de vaste greep van de zorgverzekeraar een stuk beklemmender: eisen aan opleidingsniveau en verbod aanvullend te factureren. En dit bedoel ik niet per se negatief, ik zal toelichten waarom dit soort maatregelen ook positief kunnen uitpakken.

Hoe maak je de overhead goed?

Allereerst het beroep leefstijlcoach. Dit van oorsprong wat ongedefinieerd beroep is de afgelopen jaren steviger vormgegeven binnen een aantal opleidingen. Om ervoor te zorgen dat deze coach van voldoende niveau is, stelt de zorgverzekeraar minimaal hbo-niveau als eis. Om dit te toetsen is toegevoegd dat deze coach ingeschreven moet staan bij het BLCN (Beroepsvereniging Leefstijlcoaches Nederland). Waar het om gaat is het tarief. Blijkbaar kan dit uit voor €58 per uur, lager dan de diëtist, stuk lager dan de fysiotherapeut en leefstijlarts. Is het de intentie dat de GLI vooral door de leefstijlcoaches gedraaid gaat worden, zoals bij CooL het geval is? Veel effectiever lijkt me de optie om als team te draaien, dus met de voedings- en beweegprofessional, maar dan zullen zij flink onder hun eigen tarief moeten gaan zitten. Als de winstmarges wegvallen, hoe maak je dan je overhead goed? Wie betaalt de huur van de groepsruimte, koffie, thee, hand-outs en al je indirecte uren die je maakt ter voorbereiding en achteraf bij alle administratie en documentatie?

Op individuele basis kost de GLI €2.378 

Hoe kan dit uit? Welke zorgprofessional gaat dit lage tarief hanteren? Ik besluit een eerste simpele rekensom te maken. Wat kost het hele leefstijltraject eigenlijk, als je deze individueel zou aanbieden? Als uitgangspunt neem ik nu het programma CooL (Coaching op Leefstijl). Dat komt per jaar neer op 16 uur groepsbijeenkomsten (incl. uitwerktijd), met daarnaast 4,5 uur individuele gesprekken. Dat wil zeggen 41 uur in 2 jaar. In de berekening laat ik achterwege dat een deel van de uren gemaakt worden door de beweegprofessional (zoals in de BeweegKuur) en kies ik voor de voordeligste professional, de diëtist, met €60/uur. Dat komt neer op €2.460 voor het tweejarig traject op individele basis, en €2.378 als dit tarief nog wordt verlaagd naar €58 per uur. Daadwerkelijke vergoeding voor deze twee jaar (indien 100% wordt vergoed): €787. Dat is een derde van de werkelijke kosten van een individueel traject.

Patiënten die niet in een groep willen kunnen niet deelnemen aan de GLI

De kracht van de groep, dat zullen de verzekeraars vast hebben gedacht bij het vaststellen van de tarieven. Het is inderdaad bewezen dat gedragsverandering effectiever is als je dit met minimaal 7 personen doet. De vergoeding voor de GLI dwingt ons als zorgverleners ertoe om het traject in groepen aan te bieden. En patiënten die dit niet wensen, zullen óf een ander -niet vergoed- traject kiezen óf over hun bezwaren heen moeten stappen en iets doen waar ze normaliter niet snel toe geneigd zijn. En we weten dat als we iets willen veranderen, we niet moeten blijven doen wat we altijd al doen. Uit onderzoek blijkt dat gedragsverandering beter werkt in groepen: met rolmodellen en peer-to-peer contact. Gouden zet dus?

58 euro per uur dient al de overheadkosten van de leefstijlcoach te dekken.

In de kleine lettertjes wordt een eigen bijdrage uitgesloten. Als je een groep hebt van 7 personen, kan het dan wel uit? Dat is nu de vraag. Als we ervan uitgaan dat de groepskosten door 7 deelnemers worden gedragen, bij het verlaagde tarief van €58 per uur, wordt de kostprijs €787. Is dit echter de werkelijke kostprijs? Zit in dit uurtarief je opslag voor alle overhead (indirecte tijd, huur, printkosten, koffie en thee). ‘Je kunt de deelnemers toch een eigen bijdrage vragen,’ opperde een collega. Want waarom zouden we zelf moeten toeleggen om deze dienst te kunnen verlenen? Ook daar heeft de verzekeraar aan gedacht: het is niet toegestaan een eigen bijdrage te vragen aan de deelnemers.

Wie dekt de kosten van de zorggroep?

En wie denkt er aan de zorggroep? Nog steeds is niet duidelijk op welke manier de zorggroep vergoed gaat worden voor het declaratieproces. Alle individuele aanbieders zullen hun facturen sturen naar de zorggroep in de regio, en deze zal de declaraties aanbieden bij de betreffende verzekeraars. Lijkt me ook niet met één druk op de knop, zeker niet als er meerdere aanbieders zijn. In de vergoedingenparagraaf wordt daar met geen woord over gerept. Niet gek dat niet alle zorggroepen de GLI (nog) niet hebben gecontracteerd.

Goedkoop Leefstijl Idee?

Staat de GLI voor Goedkoop Leefstijl Idee? Daar lijkt het wel een beetje op. Goedkoop voor de zorgverzekeraar dan. Geen vergoeding voor de zorggroep, een onvolwaardige vergoeding voor met name de fysiotherapeut (voor een arts is al helemaal geen ruimte), wel hoge eisen aan het aantal contactmomenten én het uitsluiten van het vragen van een eigen bijdrage van de deelnemer. Klinkt als het gouden ei van de minister. Aan ons zorgprofessionals de vraag om onze bevlogenheid om met leefstijl aan de slag te gaan zo vorm weten te geven dat we er niet financieel op leeglopen.

Hoe maak je van een Goedkoop Leefstijl Idee een Gecombineerde Leefstijl Interventie?

Hoe maak je van een Goedkoop Leefstijl Idee een Gecombineerde Leefstijl Interventie? Door waar het mogelijk is in groepen bijeen te komen. Door de groepen niet te klein te laten zijn. Door de groepsruimte te regelen binnen het sociaal domein (buurthuis, bibliotheek, wijkcentrum). Door de hand-outs digitaal aan de deelnemers te verstrekken. En vooral door ook zelf te doen waar je hart ligt. Want als je jouw cliënten wilt inspireren om tot bloei te komen, geef je zelf het beste voorbeeld!

Heb jij ideeën hoe we wel tot een echte leefstijl interventie kunnen komen?

Mocht je nog ideeën hebben om van Goedkoop Leefstijl Idee naar een Gecombineerde Leefstijl Interventie te komen, laat het me weten.

Ken je zorgaanbieders die ook met de GLI aan de slag willen, deel dan deze blog.

Op naar een gezond en lichter Nederland!

Melanie Meijer, huisarts en leefstijlarts
Dokter BLOEM® Leefstijlkliniek

Teamblog van Dokter Bloem leefstijlklinieken.

Regelmatig verschijnen er blogs van een van teamleden van Dokter Bloem Leefstijlklinieken. 

Voor meer informatie ga naar de website www.dokterbloem.nl