Zo maken we met elkaar van Nederland een Blue Zone

Machteld Huber is een voormalig huisarts en grondlegger van het gedachtegoed Positieve gezondheid. Deze beweging heeft als missie positieve gezondheid te stimuleren, versterken en versnellen. Zo dat we met elkaar van Nederland de grootste Blue Zone ter wereld maken, een plek waar mensen langer, gezonder en gelukkiger leven.

dr Machteld Huber; Positieve Gezondheid

Toen zij jaren geleden zelf geconfronteerd werd met ziekte en ziek zijn, kwam de overtuiging dat er veel winst te halen valt in het anders kijken naar gezondheid. Tijdens haar ziekte proces en de weg naar gezondheid, ontdekte zij dat het om veel meer dingen gaat dan enkel medische aspecten.

Iedere ziekte heeft een innerlijk verhaal

Ieder mens heeft instincten die intrinsiek motiveren te doen wat goed voelt. Op het moment dat Machteld Huber naar deze instincten ging luisteren, ervaarde ze dat er leefstijlveranderingen nodig waren. Zo was er een ontdekking met betrekking tot het eten van de, voor haar, juiste voeding. Maar ook nadenken over zaken als vermoeidheid. Is er behoefte aan meer rust of is juist meer activiteit nodig om deze vermoeidheid tegen te gaan. Voelen wanneer er behoefte is aan muziek, kunst en sociale contacten; Leefstijl is meer dan enkel voeding en beweging.

Al deze aspecten bleken invloed te hebben gedurende haar ziekteproces. Een rode draad hierin is het waarnemen ‘Wat is voor mij belangrijk?’. Machteld Huber besteed de jaren van ziek zijn aan het onderzoeken van al deze aspecten van invloed op haar persoonlijke ziekte- en genezingsproces.

Resultaten zijn zo overtuigend, dat ik beluit hier mee door te gaan

Als huisarts heeft Machteld Huber minimale lessen gehad over bijvoorbeeld voeding. Zingeving speelde tijdens de opleiding geneeskunde al helemaal geen rol. Tijdens haar persoonlijke leven komt ze in haar directe omgeving in contact met een persoon die de oorlog heeft meegemaakt en overleefd. Dit maakt haar nieuwsgiering naar het verhaal daarachter. Onder deze erbarmelijke omstandigheden overleven vraagt iets van mensen. Hoe doorstaat iemand zoiets zwaars?

Ze gaat het gesprek aan en ontdekt dat motivatie en zingeving erg belangrijke factoren zijn. Waarvoor ga je door het vuur, wat is voor jou écht belangrijk? Daarnaast speelt sociale verbondenheid een belangrijke rol. Daar wordt tijdens de studie geneeskunde niet over gesproken, maar zijn essentieel voor mensen.

Persoonlijk ervaarde ze hetzelfde gedurende haar eigen ziekteproces. Motivatie, zingeving en sociale verbondenheid zijn factoren die haar geholpen hebben er doorheen te komen. Ze putte hier kracht uit en dat leverde energie op om het proces aan te gaan en er doorheen te komen. Het is belangrijk hier aandacht aan te besteden, ook als je niet ziekt bent. Dit zijn je bronnen van energie. Echter in de zorg was dit destijds helemaal niet aan de orde. En dat wilde ze veranderen.

Wat is gezondheid volgens Machteld Huber?

Is gezondheid louter de afwezigheid van ziekte? Of dienen we binnen de gezondheidszorg met de kennis van nu, gezondheid anders te definiëren? Vanuit deze vraag is de definitie ‘Positieve Gezondheid’ ontstaan. Een bredere kijk op gezondheid, toepasbaar voor individuen, maar ook te gebruiken als leidraad voor professionals en beleidsmakers.

Leren van de landbouw

Om wezenlijke veranderingen door te voeren is wetenschap belangrijk. Machteld Huber besluit onderzoeker te worden en komt uit bij de landbouw. Wat zij daar constateerde was dat een plant, met dezelfde genetische aanleg, onder andere omstandigheden heel verschillend kan groeien. Ze gaat op onderzoek uit naar de gezondheidseffecten samenhangend met de teelwijze van planten.

Conclusies uit het onderzoek lieten zien dat biologische landbouw duidelijk positieve gezondheidseffecten heeft. Echter mag dit niet als zodanig naar buiten gebracht worden om politieke redenen. Op dat moment is Nederland bezig met toename in export van landbouwartikelen en haar conclusies zouden maken dat het complete beleid omgegooid moest worden. Er komt, tot grote teleurstelling, een einde aan het onderzoek.

Iedereen wordt tot ziek verklaard

Met de, op dat moment geldende, definitie van gezondheid; ‘Gezondheid is een toestand van volledig fysiek, geestelijk en sociaal welbevinden en niet louter het ontbreken van ziekte of gebrek’, wordt de lat voor gezondheid wel erg hoog gelegd. Volgens diverse beleidsmakers en onderzoekers, past dit niet meer bij een samenleving waarin chronische ziekten veelvuldig aanwezig zijn als gevolg van de huidige medische omstandigheden waarbij we in staat zijn voorheen fatale ziekten om te buigen tot chronische ziekten.

Een tweedaagse conferentie leidde naar een nieuwe bredere definitie. Een concept als alternatief voor de WHO definitie. Met al resultaat een werkbaar en toepasbaar concept. Er ontstond een tweedeling tussen artsen en patiënten in de breedheid van het concept. Waar artsen voornamelijk behoefte hadden aan een op het lichamelijke gericht concept, ondervindt Machteld Huber juist dat er vanuit patiënten behoefte is aan een breder, op het hele leven gericht, concept.

Het gaat over het hele leven

Unaniem waren patiënten ervan overtuigd dat ziek zijn gaat over het hele leven en niet enkel fysieke aspecten. Machteld Huber gebruikt deze overtuiging, naast haar persoonlijke ervaring als uitgangspunt voor de ‘Positieve Gezondheid’. Een begrip bestaande uit zes dimensies genoemd door patiënten/ervaringsdeskundigen; Lichaamsfuncties, mentaal welbevinden, zingeving, kwaliteit van leven, meedoen en dagelijks functioneren.

Ik geloofde erin, vond het belangrijk en ben er voor gegaan!

Lange tijd voert zij in stilte strijd tegen de huidige situatie. Ze is dankbaar dat het uiteindelijk landt en ervaart een enorme voldoening bij het uitrollen van het concept. Machteld Huber is ervan overtuigd geraakt dat als je iets werkelijk wilt, soms dingen naar je toe komen. Juiste mensen ontmoeten, bepaalde beïnvloedende factoren die zich voordoen, allemaal zaken die van invloed zijn geweest op het uiteindelijke succes van de missie.

Wat is de voedingsbodem van Gezondheid?

Medisch kan er tegenwoordig veel, maar het moet gaan over betekenis van leven. Wanneer men nadenkt over de zes dimensies in het leven aan de hand van het Positieve Gezondheid-Spinnenweb, kan van daaruit de vraag gesteld worden: “Wat is voor jou belangrijk?” Dat is de meest essentiële vraag, daar moet het over gaan, aldus Machteld Huber.

Voor zorgverleners betekend dit niet adviseren, maar interesse tonen in wat iemand echt wil, kan en wat het individu ziet als oplossing. Eigen regie vanuit wat iemand belangrijk vindt. Door aansluiting te vinden bij iemands eigen motivatie, wordt een leefstijlverandering eenvoudiger opgepakt.

Breed kijken

Zit je lekker in je vel? Heb je het gevoel dat je meetelt, meedoet in de samenleving? Kun je goed met je geld omgaan? Allemaal zaken die invloed hebben op je lichamelijke gezondheid. Door breder te kijken en deze factoren mee te laten wegen, is het mogelijk een intrinsieke verandering te weeg te brengen en mensen te versterken, waardoor men weerbaarder wordt. Weerbaarheid zorgt ervoor dat het individu onder verschillende omstandigheden kan blijven functioneren.

T-shape professional

De professional van de toekomst, is een, in een bepaald vakgebied opgeleide professional die in staat is de mens als geheel te zien. Dit is nodig om een transitie te maken van gezondheidszorg, naar een combinatie van gezondheidszorg en preventie. Het huidige gezondheidszorgsysteem is ingericht op het verlenen van medische zorg. In de toekomst zal medische zorg alleen maar toenemen onder invloed van vergrijzing en welvaartsziekten die chronisch aandacht nodig hebben. De kosten zullen simpelweg niet meer op te brengen zijn. Door breder te kijken en preventief te werken, kunnen in de toekomst niet alleen kosten bespaard worden, maar zal kwaliteit van leven boven kwantiteit staan.

Voorbereiding op de toekomst

Een doorbraak in het onderwijs is het ruimschoots toevoegen van Positieve Gezondheid in de onderwijslijnen van artsen. Op dit moment zijn ze bij IPH (Institute for Positive Health) druk bezig met het schrijven van onderwijsmateriaal en toepasbare boeken. In veel andere opleidingen in de gezondheidszorg wordt Positieve Gezondheid al aangeboden in het onderwijs.

Zorg en welzijn verbonden

Het huidige financieringssysteem laat een op preventiegerichte zorg moeilijk toe. Artsen worden per consult betaald en iedere zorgverlener wordt individueel uitbetaald. Wanneer het gaat om preventie is een integrale aanpak belangrijk, maar ook beseffen dat de extra tijd die er aan een patiënt besteed wordt om deze weerbaarder te maken, zichzelf later zal terugbetalen. Zo zou zorg en welzijn meer met elkaar verbonden moeten zijn. Machteld Huber gaat zich verdiepen in de financiële aspecten van het transformeren in de zorg.

Gezonde wijken

Er zijn verschillende prikkels mogelijk om leefstijl te bevorderen. Zo zien we zorgverzekeraars korting geven bij het dagelijks behalen van de gewenste hoeveelheid stappen per dag. Machteld Huber geloofd echter in de kracht van community. Wijkgericht stimuleren van gezondheid door een integrale aanpak. Inwoners inspireren en prikkelen om aan gezondheid te werken. Het principe van een goed voorbeeld, doet goed volgen.

Op dit moment ontstaan veel lokale initiatieven. Om deze initiatieven te ondersteunen is het nodig op landelijk niveau veranderingen aan te brengen. Machteld Huber gaat zich hier de komende tijd mee bezig houden.

Gezond Helmond

Een van de initiatieven op wijkniveau op dit moment is #gezondhelmond. Binnen gezondhelmond wordt het principe van Positieve Gezondheid toegepast. Verbeteringen op de dimensies worden gestimuleerd door mensen handvatten te geven en te begeleiden bij hun proces richting een ‘gezond’ leven.

Een vitalere zorg richting de toekomst

Belangrijk in de transitie richting een vitalere zorg is het denken en handelen vanuit waarden. Zoals Machteld Huber ontdekt heeft dat leven vanuit het gevoel, nadenken over waarden en normen en kijken wat je persoonlijk toe kunt voegen, belangrijke aspecten zijn. Zij ziet dat de jongere generatie veel meer naar voldoening kijkt dan de financiële kanten van een baan. Dit maakt haar hoopvol voor een toekomst waarin die bredere kijk op gezondheid kans heeft zich te ontwikkelen. Het is belangrijk dat we de wereld gaan zien als een ecosysteem waar wij als mens in harmonie met elkaar en de natuur leven.

(Bron: Oersterk Podcast)

Het boek

e-book