Gecombineerde Leefstijlinterventie stelt teleur

De helft van de deelnemers valt uit en de rest komt niet verder dan 3,5 procent gewichtsverlies. De resultaten van de Gecombineerde Leefstijlinterventie (GLI) zijn ronduit teleurstellend, hoewel gezien de opzet van het programma ook niet verrassend.

De helft van de Nederlanders heeft overgewicht en veertien procent obesitas. Overgewicht houdt verband met ruim tweehonderd aandoeningen waaronder diabetes, hart- en vaatziekten en gewrichtsklachten. In een poging deze pandemie terug te dringen kwam de regering in 2019 met de Gecombineerde Leefstijlinterventie (GLI), bedoeld om haar deelnemers twee jaar lang te begeleiden bij het aanleren van gezondere gewoontes. Voor mensen met een BMI hoger dan 30 of tussen 25 en 30 met een bijkomende ernstige aandoening, wordt de interventie vanuit de basisverzekering vergoed.

Resultaten

In de Monitor Gecombineerde Leefstijlinterventie 2023 werden de resulaten van de eerste jaren onlangs door RIVM op een rij gezet. Van 2019 tot 2022 gingen 73.740 mensen van start met de GLI. In 2022 waren de zorgverzekeraars 33 miljoen euro kwijt aan vergoedingen voor de GLI-beleiders zoals leefstijlcoaches, fysiotheraputen en diëtisten.

Maar de resultaten van het programma vallen tot nu toe stevig tegen. Ruim de helft van de deelnemers aan de GLI maakt het programma niet af. In het eerste jaar stopt 26 procent, en van de mensen die aan het tweede jaar beginnen houdt nog eens 35 procent er voortijdig mee op.

Ook de gezondheidsresultaten laten te wensen over. Uit onderzoek onder de deelnemers die het programma wél afmaken blijkt dat ze gemiddeld 3,8 kilo gewicht kwijtraken, dat hun BMI met 1,2 afneemt en dat hun buikomvang met 3,4 procent daalt. Voor mensen die vaak jarenlang met gewichtsproblemen kampen mag je het twee jaar durende programma absoluut geen game changer noemen.

Verklaring

Het RIVM biedt geen verklaring voor de beperkte resulaten. Ook Bianca Rootsaert, directeur van de Nederlandse Vereniging van Diëtisten, weet in een interview met NRC niet te zeggen waar het aan ligt. Mogelijk is de begeleiding te generiek, oppert ze, omdat de problematiek van de deelnemers sterk kan verschillen.

Toch is het bepaald niet moeilijk om verklaringen te vinden. Vanaf het begin was er bijvoorbeeld veel kritiek op de lage vergoedingen voor GLI-begeleiders. Tussentijd zijn de vergoedingen inmiddels verhoogd, maar een begeleider mag nog steeds maar 1.180 euro per deelnemer factureren (mits de deelnemer het traject afmaakt). Vertaald naar het gemiddeld uurtarief van een fysiotherapeut van 60 euro komt dat erop neer dat de begeleider 20 uur per patiënt beschikbaar heeft. Dat is minder dan één uur per maand om een complete leefstijlverandering te bewerkstelligen – een nauwelijks realistisch plan.

Een ander probleem met de GLI is dat de meeste programma’s zijn gebaseerd op het voedingsadvies van het Voedingscentrum, dat onder meer bepaalt dat volwassenen elke dag 4-8 boterhammen en 4-5 opscheplepels pasta mogen eten. Het RIVM weet – het kan ze bij het RIVM langzamerhand echt moeilijk zijn ontgaan – dat koolhydraatbeperkte adviezen veel succesvoller zijn bij overgewicht. Om een voorbeeld te geven: deelnemers aan de (gratis) supportgroep Diabetes2Doorbreken van Je Leefstijl Als Medicijn, waar de deelnemers vaak diëten zoals het Mediterraans en ketogeen dieet met elkaar bespreken, behalen een gemiddelde gewichtsafname van 6,2 kilo in aanmerkelijk kortere tijd dan de twee jaar van de GLI.

Naast persoonlijk leed veroorzaken overgewicht en obesitas miljarden euro’s aan zorgkosten: 11.500 euro per volwassene per jaar, het tienvoudige van de GLI-vergoeding. Het schamele en disfunctionele GLI-programma waarmee de regering deze problematiek wil bestrijden mag je gerust een brevet van onvermogen noemen.

Lees ook