Het paleo dieet

Het paleodieet, het jagers-verzamelaarsdiet, het oerdieet.. Allemaal namen voor 1 dieet dat gebaseerd is op de voeding die onze voorvaderen aten. Het gaat dan om het dieet zoals die zou zijn in de tijdsperiode van 2,5 tot 10.000 jaar geleden. Hoewel er een aantal jaren geleden nog weinig onderzoek naar was gedaan, werd het dieet in een rap tempo populairder. Tegenwoordig is er meer onderzoek gedaan naar de invloed die het dieet kan hebben op je gezondheid en is er meer duidelijkheid over wat ‘het oerdieet’ nou precies inhoudt. 

Wat mag je eten?

In het paleo dieet worden veel onbewerkte producten gegeten. Je kan dan dus denken aan vlees, vis, groente, fruit en noten. Deze voeding hebben we tienduizenden jaren gegeten en aanhangers van het paleodieet of paleo lifestyle zijn van mening dat onze genen zich op deze voeding hebben aangepast. Door het eten van deze voeding zou een optimale gezondheid kunnen worden bereikt. Vaak is de uitgangspositie ook het eten van biologische producten. Zo ligt de voorkeur van vlees bij dieren die zich met gras hebben gevoederd, in plaats van dieren die zijn bijgevoerd. Dit zou zorgen voor optimale voedingsstoffen in het vlees. Producten die vermeden moeten worden zijn:

  • Suiker
  • Gebak en banket
  • Bewerkt (rood) vlees
  • Bewerkte (geraffineerde) granen zoals brood
  • Zout
  • Frisdrank
  • Melk
  • Sterke drank
  • Omega-6-rijke olie
  • Snoep- en suikergoed

Daarnaast wordt er onderscheid gemaakt tussen producten die je dagelijks of wekelijks kunt eten.

Is Paleo gezond?

Het wetenschappelijk onderzoek dat het paleo dieet ondersteund is nog niet zo groot. Het aantal onderzoeken is gering en er is nog niet veel onderzoek gedaan naar de langere termijn effecten van het dieet. In 2015 is er in The American Journal of Clinical Nutrition een review gepubliceerd die een overzicht geeft van de informatie die onderzoeken naar het paleo dieet tot dusver biedt. De resultaten zijn overwegend positief. In vergelijking met het mediterrane dieet en de dieetrichtlijnen vanuit overheden lijkt het paleo dieet een grotere gezondheidswinst te bewerkstelligen. Hieronder een opsomming van de positieve effecten van het paleo dieet. Als het dikgedrukt is, betekend het dat het paleo dieet méér effect heeft dan andere diëten.

  • Beidt mogelijkheid tot gewichtsverlies 
  • Lagere bloeddruk
  • Vermindering van insulineresistentie
  • Vermindering van hyperinsulinemie 
  • Verlaging van bloedsuiker
  • Bijdrage aan het herstellen van metabole stoornissen
  • Verlaging van het Plasminogen Activator Inhibitor-1 in het bloed. Dit is een stof die vaak in verband wordt gebracht met hart- en vaatziekten.
  • Lagere triglyceriden en HDL waarden.

Ondanks deze gezondheidsvoordelen moet er wel een kanttekening geplaatst worden. Het dieet is minder geschikt voor mensen met een tekort aan calcium, voornamelijk als zij een verhoogd risico lopen op osteoporose. Er kan namelijk snel een tekort ontstaan vanwege het ontbreken van zuivel in de voeding.

Invulling van het dieet

Het wetenschappelijke blad ‘Elsevier’ publiceerde een onderzoek naar het verschil in en het resultaat van het volgen van het het normale paleo dieet ten opzichte van een gemodificeerd paleo dieet. Mensen die het normale paleo dieet volgden aten gedurende 5 weken volgens de richtlijnen die hierboven beschreven staan. De groep die het gemodificeerde paleo dieet volgde mocht in deze tijd 3 keer een ‘niet paleo’ maaltijd en 2 ‘niet paleo’ snacks consumeren. Het onderzoek toonde in beide groepen een significante verbetering in het totale lichaamsgewicht, vetmassa, vetpercentage, bloeddruk, insulinegevoeligheid en lipidenprofiel. Er werd geen meetbaar verschil gevonden in de resultaten van beide onderzoeksgroepen.

Uit deze informatie kunnen we opmaken dat het niet per se noodzakelijk is om het klassieke paleodieet aan te houden waarbij er een volledige eliminatie is van bepaalde producten. Tevens bij het beperkt consumeren van de ‘verboden’ producten, is er gezondheidswinst.

Mythes

Zoals in de TED talk van Christina Warinner wordt besproken (video hieronder), zijn er een aantal onjuistheden in het paleo dieet. Ze noemt deze onjuistheden ook wel mythes. Hieronder een korte samenvatting van wat ze verteld.

Mythe 1: De mens is aangepast om vlees te eten. Dat mensen vlees kunnen verwerken is wel duidelijk. De meeste mensen in onze maatschappij consumeren immers wekelijks vlees. Maar het lichaam van de mens is niet aangepast op vlees als grootste energiebron. Zo kunnen wij bijvoorbeeld zelf geen vitamine C aanmaken, maar moeten wij dit uit (plantaardige) voeding halen. Carnivoren kunnen wel zelf vitamince C aanmaken. Ook heeft de mens een langer verteringsstelsel. De verwerking van plantaardig voedsel vergt meer werk en duurt dus langer. Om deze reden is ook een langer verteringsstelsel met meer oppervlak en meer microben nodig. Als laatste zegt ons gebit ook veel over de voornaamste energiebron waar de mens op is aangepast. Met onze kiezen kunnen we malen en carnassiale tanden voor het scheuren/knippen van vlees ontbreken bij ons.
Mythe 2: In de paleo tijd werd er geen graan en peulvructen gegeten In de tanden en tandplak van fossielen zijn resten van zowel graan, fruit, zaden, peulvruchten en gerst gevonden. Er zijn zelfs ‘machines’ gevonden om de granen te kunnen malen. Dus hoewel de hoeveelheid van graan en dergelijke een veel minder prominente rol had, is het onjuist om te zeggen dat dit geen onderdeel uitmaakt van het dieet in het paleolithisch tijdperk.
Mythe 3: Het paleo dieet representeert de voeding die ze aten in het paleolithisch tijdperk. 

De voeding die we hedendaags als ‘natuurlijke en onbewerkt’ zien zijn vaak producten die nauwelijks te herkennen zijn van zijn oorspronkelijke bron. Kijk bijvoorbeeld naar bananen. Vroeger zaten deze vol met pitten. Broccoli, spruiten, kool en koolrabi bestonden vroeger niet en is door de mens gevormd.

Bovendien is het aanbod van voedsel zoals we het tot onze beschikking hebben in de supermarkt geen vertegenwoordiging van hoe het er vroeger uit zag. In Nederland zouden we maar een zeer beperkte keuze hebben uit verschillende fruitsoorten, omdat fruitsoorten zoals mango hier simpelweg niet groeien.

Als laatst zijn de producten zoals we ze nu kopen veel groter dan hoe ze vroeger in de natuur voorkwamen. Zo zijn bosbessen wel twee keer zo groot. En avocado’s hadden voor de plantveredeling maar een paar millimeter vruchtvlees.
Deze mythes zijn toegelicht om een compleet beeld te geven van het paleo dieet. We zien dat de beweringen die worden gedaan over de herkomst en invulling van het dieet niet altijd juist zijn. Dit doet natuurlijk géén afbreuk aan de positieve resultaten die dit dieet kan leveren.

Lezing Melchior Meijer – Terug naar mosselbaai.

Terug naar Mosselbaai: gezond en happy leven in de ‘human zoo. Melchior neemt ons mee op een zoektocht naar antwoorden op een paar cruciale Paleovragen. WAAR WERDEN WIJ MENS? Waar en onder welke omstandigheden ontwikkelden we het orgaan dat ons letterlijk aan de top van de voedselketen plaatste, ons enorme, complexe brein?

Toevoeging Wim Tilburgs: Ik denk dat er niet veel mensen zijn in Nederland die meer weten over het paleodieet dan Melchior Meijer. Zijn blog het paleo-perspectief was enorm populair: